شناسايي و رتبه‌بندي عوامل مؤثر بر بروز رفتارهاي رياكارانه در شركت‌هاي دولتي ايران و ارائۀ راهكارهاي مبتني بر متون اسلامي: موردكاوي شركت پالايش گاز پارسيان

Identification and ranking the effective factors affected hypocritical behaviors in State-owned companies and provide solutions based on Islamic texts: case study Parsian Gas Refinery Co

در اين نوشتار نتايج بررسي عوامل مؤثر بر بروز رفتارهاي رياكارانه در شركتهاي دولتي ايران ارائه و راهكارهاي مبتني بر متون اسلامي با رويكرد فرايند تحليل سلسله مراتبي ارائه شده است. روش تحقيق مقاله از نوع توصيفي- پيمايشي و انتخاب خبرگان به صورت نمونه گيري قضاوتي است. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، خبرگان، درمجموع، چهارده عامل را در بروز رفتارهاي رياكارانه مؤثر تشخيص داده اند. بر مبناي نتايج فرايند تحليل سلسله مراتبي، عوامل فردي، نسبت به عوامل سازماني، تأثير بيشتري در بروز رفتارهاي رياكارانه در سازمان دارد. ضمن اينكه در كل سيستم، «ماكياوليسم بالا» داراي بيشترين تأثير بوده است و «قانونگريزي مديران» و «جو سكوت سازماني» داراي كمترين تأثير بر بروز چنين رفتارهايي در سازمان بوده اند. در خصوص راهكارهاي مبتني بر آيات و روايات و متون اسلامي نيز اولويت بندي انجام گرفته است كه به‌ترتيب اولويت عبارتاند از: بهره گيري از سيستم گزينش و ترفيع نيروي انساني مبتني بر شايسته سالاري؛ ترويج فرهنگ نقادي و نقدپذيري و پرهيز از تكلف و ثناگويي مبتني بر امربه معروف و نهي از منكر؛ بهره گيري از نظام ارزيابي عملكرد مطلوب مبتني بر پرهيز از پاداش و تنبيه ناروا؛ و مبارزه با ثناگويي و برخورد قاطع و قهرآميز با رياكاران و چاپلوسان.

In this paper, results of the key factors affecting the hypocritical behavior of the Iranian state-owned companies and solutions based on Islamic texts, are presented by the analytic hierarchy process approach. Based on the findings, experts, 14 factors are effective in detection of hypocritical behaviors. Based on Analytical Hierarchy Process, individual factors compared to organizational factors have higher impact on detection of hypocritical behaviors in the organization. In addition, "high Machiavellianism" has the greatest impact and "Escape the law" and "Organizational silence" with each other, has the least impact on the incidence of such behavior in the organization. Solutions based on Quran verses and hadiths and Islamic texts that have been prioritized, are: the use of meritocracy-based selection and promotion system of human resources, Promoting a culture of criticism and avoiding ceremony and praise based on promote virtue and prevent vice, using appropriate performance appraisal system based on avoidance of unfair reward and punishment and anti-praise and the decisive and violent encounter with hypocrisy and flattery.