نقد كهن الگويي سفر قهرمان در داستان ماهي سياه كوچولو بر اساس نظريه كمپبل و پيرسن

اين مقاله به نقد كهن الگويي سفر قهرمان در داستان ماهي سياه كوچولو، اثر صمد بهرنگي مي پردازد. كمپبل، براي كهن الگوي سفر قهرمان سه مرحله در نظر گرفته است: عزيمت،‌ جدايي و بازگشت. او معتقد است كه رشد كهن الگوها در روان فرد، مستلزم گذر از اين مراحل است. پيرسن، از شارحان نظريه‌ي كمپبل، اعتقاد دارد كه در طي اين سه مرحله، دوازده كهن الگو در روان فرد فعال مي شوند. در مرحله‌ي عزيمت، معصوم، يتيم، جنگجو و حامي، در مرحله‌ي تشرف، جوينده، ويرانگر، عاشق و آفريننده، و در مرحله‌ي بازگشت، حكمران، ساحر، فرزانه و لوده فعال مي شوند. اين داستان را مي توان شرح فرآيند فرديت ماهي سياه كوچولو، دانست. او در اين روايت، قهرماني است كه با تأثير پذيرفتن از سخنان حلزون پير و با بيان نارضايتي خود از گردش هاي بي هدف و تكراري در جويبار، به اميد رسيدن به دريا، پا در راه سفر مي گذارد و در طول راه، زمينه‌ي رشد و تحقق كهن الگوها را در خود فراهم مي كند تا سرانجام بتواند به دريا كه نمادي از ناخودآگاه اوست برسد و با آنيما ديدار كند. پايان يافتن نمادين داستان، سبب شده است تا مرحله‌ي بازگشت قهرمان و در نتيجه كهن الگوي «ساحر» در حركت قهرمان آشكار نشود.