بررسي اثر زهكشي خشك بر نحوه حركت و توزيع كاتيون‌ها با استفاده از يك مدل فيزيكي

Investigation of Effect of Dry Drainage on the Transport and Distribution of Cations Using a Physical Model

در سال­هاي اخير نظر به كاهش منابع آب، پژوهشگران زهكشي خشك را به دليل نياز كمتر به آب، هزينه اجرا و نگهداري براي كاربرد در مناطق خشك مورد توجه قرار داده­اند. آگاهي از نحوه و ميزان انتقال املاح مختلف از منطقه آبياري به منطقه آيش براي بررسي عملكرد اين سيستم و ارزيابي پيش از اجراي پروژه­هاي تصفيه و بازيافت نمك جمع‌آوري‌شده از سطح خاك منطقه آيش ضروري است. در اين مطالعه اثر زهكشي خشك بر انتقال كاتيون­هاي مهم و تغيير شوري (EC) در يك خاك لومي با استفاده از يك مدل فيزيكي تحت كاشت گياه جو در سال 1395 بررسي شد. مدل مذكور از جنس گالوانيزه و داراي طول، عرض و ارتفاع مفيد 2، 5/0 و 1 متر بود. بر­اساس نتايج، پروفيل تغييرات غلظت سديم و كلسيم مشابه يكديگر بود و با پروفيل تغييرات غلظت پتاسيم و منيزيم تفاوت داشت. يون­هاي سديم، پتاسيم و كلسيم در لايه­هاي فوقاني خاك و منيزيم در لايه­هاي تحتاني خاك منطقه آيش تجمع يافته بودند. همچنين در انتهاي دوره آزمايش غلظت سديم و كلسيم در سطح خاك منطقه آيش به ترتيب به 210 و 410 درصد، پتاسيم و منيزيم به ترتيب به 125 و 115 درصد و مقدار نسبت جذب سديم به 126 درصد مقدار اوليه در زمان شروع آزمايش رسيده بود. مقدار شوري سطح خاك منطقه آبياري و آيش نيز در پايان آزمايش به ترتيب به 145 و 270 درصد مقدار اوليه در زمان شروع آزمايش بالغ شده بود.

In recent years, decreasing water resources stimulated researchers to consider dry drainage in dry area due to less cost and water requirement. Understanding mechanism and the amount of different salts transportation from the irrigated area to the non-irrigated area is necessary to evaluate the performance of this system and the pre-implementation of purification and recovery projects of the salt collected from the non-planted surface area. In this study, the effect of dry drainage on the transportation of important cations and salinity changes (EC) in a loamy soil were investigated using a physical model under barley cultivation in 2017. The physical model was made of galvanize and had useful length, width and height of 2, 0.5 and 1 meter respectively. On the basis of the results, changes in sodium and calcium concentration profiles were similar and they were different from changes in potassium and magnesium concentration profiles. Sodium, potassium and calcium ions were accumulated in the upper soil layer, but magnesium was accumulated in the lower soil layer of the non-planted area. At the end of experiment, sodium, calcium, potassium, magnesium concentrations and SAR at the soil surface of non-irrigated area were 210, 410, 125, 115 and 126 percent of their initial values respectively. At the end of experiment, the soil surface salinity of the planted and non-planted areas was increased up to 145 and 270% of their initial values, respectively.