بخش بندي قيمتي بازار خودروي سواري ايران و رتبهبندي خودروها در بخشهاي قيمتي با استفاده از روش تركيبي ديمتل خوشه بندي دو - مرحله اي تاپسيس و وزن دهي دو مرحله اي آنتروپي شانون

Iran Auto Market Price Segmentation and Car Ranking in Segments Using a Hybrid DEMATEL- Two-Step Clustering-TOPSIS Approaches and two-step Weighting based on Shannon’s entropy

امروزه بيش از 300 نوع خودروي نو در بازار خودروي ايران وجود دارد كه نسبت به دهه گذشته رشد قابل توجهي داشته است. تنوع بالاي مدلها امكان انتخاب خودرو را دشوار مي سازد. تاكنون مدلي رياضي جهت بخش بندي و رتبه بندي بازار خودرو توسعه داده نشده است كه تعداد خوشه هاي بهينه توسط الگوريتم و با استفاده از مدل رياضي تعيين شود و نيز در رتبه بندي، وزن دهي به معيارها به صورت خودكار صورت پذيرد. پژوهش فوق روشي تركيبي را توسعه ميدهد. ابتدا با استفاده از روش ديمتل، قيمت به عنوان تاثيرپذيرترين معيار انتخاب مي شود و سپس براساس روش خوشه بندي دومرحله اي، بخش هاي قيمتي بازار به صورت خودكار شناسايي مي شوند. سپس، با استفاده از روش وزن دهي آنتروپي شانون دومرحله اي به تمامي امكانات خودروها وزن مناسب تخصيص داده ميشود و با استفاده از تاپسيس، رتبه بندي خودروها براساس تمامي مشخصات عملكردي، امكانات، ارزش برند، ارزش استايل و نيز قيمت در داخل بخش هاي قيمتي انجام مي شود. آزمون همبستگي رتبه اي اسپيرمن نيز جهت مقايسه رتبه بندي مدل با رفتار بازار خودروي ايران انجام شده است. نتايج نشان ميدهد كه ميتوان بازار خودرو را در شش سطح مختلف بخش بندي نمود و نيز در هر بخش قيمتي، قيمت تنها عامل تعيين كننده در مطلوبيت يك خودرو نمي باشد، بلكه تركيبي وزني از مشخصات عملكردي، امكانات و قيمت يك خودرو در مقايسه با رقباي موجود در آن بخش، تعيين كننده بهينه ترين انتخاب براي مشتري مي باشد.

Today, there are more than 300 types of cars in Iran auto market, which has a significant growth in recent decade. High variety have challenges for decision makers in selecting cars. No mathematical model has been developed yet for segmenting and ranking Iran auto market, which carry out both defining automatic cluster numbers as well as automatic weighting criteria by the model. This research develops a Hybrid DEMATEL-Two-Step Clustering-TOPSIS approach. The model first finds the beat appropriated criterion for segmentation. Then uses a two-step clustering approach for segmenting Iran auto market based on price criterion. Second, the criteria will be weighted automatically using Shannon entropy weighting method and then, TOPSIS method rank competitors in each defined price segment (lower 900 Million Rials). Also, the Spearman's rank correlation test is used to compare the model results with Iranian customer behavior (with selling volume). The price segmentation results reveal that the Iran auto market can be segmented in six different levels. Furthermore, the ranking results disclose that price is not the only effective factor in finding car utility for the buyer. A weighted combination of performance, features and price will determine optimized selection for buyers.