بررسي و تحليل تاثير برخي عوامل موثر بر دست كاري قيمت در بازار سهام ايران

Investigating Some of Effective Factors on Spoofing Manipulation in Iranian Stock Market

هدف: در پژوهش هاي بسياري به بحث دستكاري قيمت بهصورت نظري پرداخته شده، اما شكل تجربي اين بحث به ويژه در بازارهاي نوظهور همانند ايران، كمتر بررسي شده است. از اين رو، توجه به اين موضوع و شناسايي راه‌هاي پيشگيري از آن، ضروري است. اين پديده سبب تغيير غيرطبيعي قيمت سهام شركت‌ها شده و به بي‌اعتمادي بين سرمايه‌گذاران منجر ميشود. تغييرات غيرطبيعي قيمت سهام، به افزايش نوسانهاي بازار سهام و ريسك بيشتر آن منجر مي‌شود. در اين پژوهش بهطور تجربي به بررسي و شناسايي شركت‌هاي مستعد دستكاري قيمت در بازار سرمايه ايران پرداخته شده است.روش: براي اجراي اين پژوهش از نمونههاي دستكاري قيمت به روش ورود سفارش اغواكننده در بازار سهام ايران براي دو دوره سه ماهه (يك دوره صعودي شاخص و يك دوره نزولي) استفاده شده است. روشي كه براي آزمون و تجزيه و تحليل داده‌ها بهكار رفته، رگرسيون پنل لاجيت است.يافتهها: نتايج نشان ميدهد شركت‌هاي كوچك با حجم معاملات بالا، شفافيت اطلاعاتي اندك، نوسان بازدهي بالا و با سابقه دستكاري در گذشته، براي دستكاري قيمت مستعدترند. همچنين دستكاري قيمت با تغييرات شاخص بازار رابطه معكوس دارد.نتيجهگيري: تغييرات شاخص بازار متغير تاثيرگذاري بر احتمال دستكاري قيمت است. احتمال وقوع دستكاري قيمت در بازارهاي ركودي، بهدليل مشكل بودن كسب بازدهي در آنها، بيشتر است، زيرا در بازارهاي صعودي كه اغلب سهمها با رشد قيمت مواجه ميشوند، انگيزه كمتري براي اين نوع اقدامات وجود دارد.

Objective: There is a large theoretical literature regarding stock market manipulation. However, empirical evidence of manipulation remains scare especially in emerging markets like Iran. So, it is vital to detect and prevent. Manipulation distorts prices, thereby reducing market efficiency and harms public confidence. Distorted prices increase market volatility and risk. This study empirically investigates which firms are more susceptible to successful deceptive manipulation. Methods: We collect the data set consisting of manipulation cases of entering spoofing order in Iranian stock market in two periods. In the first three-month period, the index was downward and in the second one, it was upward. Panel Logit regression was used to determine and interpret results. Results: The regression results showed that small firms, with high trade volume, low information transparency, high information asymmetry and high volatility are more prone to stock price manipulation. Indeed, there is an inverse relationship between manipulation and fluctuation index. Conclusion: Index change is an effective variable on stock manipulation. Manipulation is more probable in bear market, because most of the stocks are upward in bullish markets and there are fewer motives for stock manipulation.