قابليت هاي راهبردي در صنعت نفت و گاز: مطالعه اي در بخش ميان دستي

Strategic Capabilities in the Oil and Gas Industry: A Study in the Midstream Sector

نظريه‌هاي مختلفي پيرامون چگونگي دستيابي به مزيت رقابتي توسط محققان و انديشمندان مديريت استراتژيك مطرح شده است و ديدگاه قابليت‌هاي پويا كه ارتباط نزديكي ميان كسب مزيت رقابتي و قابليت‌هاي سازماني قائل است، يكي از روشن‌ترين نظرياتي است كه درباره مزيت رقابتي در دنياي امروز كسب‌وكار ارائه شده است. پژوهش حاضر در همين راستا و با تكيه بر ديدگاه قابليت‌هاي پويا، با رويكردي اكتشافي و كيفي به شناسايي و تحليل قابليت‌هايي اختصاص دارد كه رقابت‌پذيري و دستيابي به مزيت رقابتي را در بخش ميان‌دستي زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز تحت تأثير قرار مي‌دهند. براي تحقق اين هدف، داده‌هايي از 21 مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با مديران ارشد 6 پالايشگاه كه به روش هدفمند انتخاب شده بودند، گردآوري و داده‌هاي حاصل از اين مصاحبه‌ها پس از تلفيق با نظرات چند تن از خبرگان، با روش تحليل مضمون مورد ارزيابي قرار گرفتند. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد دستيابي به مزيت رقابتي در بخش ميان‌دستي صنعت نفت و گاز ريشه در دو قابليت درون‌نگرِ ارزش‌افزايي و بهره‌وري (كيفي‌سازي فرآورده‌ها، كارايي عملياتي و قابليت فناورانه)، و قابليت برون‌نگرِ پايداري استراتژيك كسب‌وكار (توسعه كسب‌وكار، گرايش بازار و پايداري زنجيره تأمين) دارد. اين نتيجه نشان‌دهنده اهميت رويكرد متوازن براي دستيابي به مزيت رقابتي در صنعت نفت و گاز است.

Different theories are presented by strategic management scholars and thinkers to explain how to achieve a competitive advantage, and dynamic capability theory which believed that gaining a competitive advantage is closely linked with organizational capabilities; is one of the clearest theories about competitive advantage in today's business world. In this regard, current research, based on dynamic capability view, employs a qualitative and explorative approach to identify and analyze of capabilities which influence the competitiveness and gaining competitive advantage in the midstream sector of oil and gas industry. In order to achieve this goal, data were gathered through 21 semi-structured interviews with top level managers of 6 refineries, integrated with comments of some experts, and analyzed by theme analysis method. Findings showed that gaining competitive advantage in the midstream of oil and gas industry rooted in both of inward capability of productivity and value-addition (products qualification, operational efficiency and technological capability) and outward capability of business strategic sustainability (business development, market orientation and sustainability of supply chain). This result reveals the importance of balanced approach in gaining competitive advantage in the oil and gas industry.