پديد آورندگان :
داوودي، محمد حسين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات خاك و آب , قادري، جلال سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات، آموزش كشاورزي و منابع طبيعي - بخش تحقيقات خاك و آب، استان كرمانشاه , خاوازي، كاظم سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات خاك و آب
كليدواژه :
pH , هدايت الكتريكي , فسفر , گوگرد , روي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: در خاكهاي آهكي ايران به علت pH بالا، عناصر غذايي از حلاليت اندكي برخوردار بوده و جذب آنها توسط گياهان با مشكل مواجه است. براي رفع اين مشكلات و براي دستيابي به عملكرد مطلوب در چنين خاك‌هايي ناگزير به استفاده ازگوگرد به عنوان يك ماده اصلاحي براي كاهش موضعي pH خاك و افزايش حلاليت عناصر غذايي مي باشد. هدف از اجراي اين تحقيق بررسي اثر گوگرد همراه با باكتري تيوباسيلوس بر تغييرات pH، هدايت الكتريكي، فسفر، گوگرد، روي و آهن قابل استفاده در خاكهاي زير كشت گندم و غلظت عناصر غذايي در دانه آن در چهار منطقه از خاكهاي اين استان با گوگرد قابل جذب متفاوت بود. مواد و روش‌ها: آزمايشي شامل چهار تيمار مصرف گوگرد (500،250،0 و1000 كيلوگرم بر هكتار)، در سه تكرار و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي، در چهار مزرعه با مقدار گوگرد قابل جذب متفاوت ( 7، 13، 18و 27 ميلي‌گرم بركيلوگرم خاك)، در مناطق مختلف استان كرمانشاه (چغانرگس، ماهيدشت، نجفآباد و قمشه) و در سال زراعي 95-1394، اجرا شد. قبل از كاشت، خصوصيات شيميايي و فيزيكي خاكهاي مورد آزمايش با روش‌هاي استاندارد آناليز گرديد.گندم در كرت‌هاي آزمايشي كشت شد و نمونه برداري از خاك در دو مرحله از رشد گندم (پنجه زني و ساقه رفتن) و پس از برداشت براي اندازه‌گيري خصوصيات شيميايي خاك و نسبت به برآورد عملكرد گندم و اندازه گيري عناصر غذايي در دانه آن با روش‌هاي متداول اقدام گرديد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه در تمام خاكهاي مورد آزمايش، تأثير مقادير مختلف گوگرد همراه با باكتري تيوباسيلوس بر كاهش pH خاك، افزايش هدايت الكتريكي، فسفر،گوگرد، آهن و روي قابل‌‌استفاده خاك در مرحله پنجه زني، ساقه رفتن و پس از برداشت گندم در مقايسه با تيمار شاهد در مزارع چغانرگس، ماهيدشت اختلاف معنيداري در سطح يك در‌صد (p<0.01) و در نجفآباد و قمشه در سطح پنج در-صد (p<0.05) وجود داشت. كم‌ترين مقدار pH خاك و بيش‌ترين مقدار خصوصيات اندازه‌گيري شده در تمام مزارع آزمايشي با مصرف 1000 كيلوگرم گوگرد بر هكتار و در مرحله ساقه رفتن شاهده شد. پس از برداشت محصول، به‌علت ظرفيت بافري، pH خاك و عناصر غذايي، نسبت به مرحله ساقه رفتن كاهش ياقتند. هم‌چنين با مصرف گوگرد مقدار غلظت عناصر غذايي به‌‌طور معنيداري در دانه گندم در هر چهار مزرعه افزايش و بيش‌ترين غلظت اين عناصر با مصرف 1000 كيلوگرم گوگرد بر هكتار گوگرد بود.
نتيجه‌گيري: تأثير گوگرد همراه با باكتري‌هاي تيوباسيلوس بر خصوصيات شيميايي‌خاك و مقدار غلظت عناصر غذايي در دانه گندم اميدواركننده بود و اين بيانگر پتانسيل خوب آن براي كاربرد در بخش كشاورزي مي‌باشد و هرخاك آهكي داراي پتانسيل خاصي براي اكسيداسيون گوگرد است كه وابسته به خصوصيات آن خاك مي‌باشد و تنها مقدار كربنات كلسيم معيار مناسبي براي كاربرد گوگرد براي افزايش حلاليت عناصر غذايي نمي باشد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Low availability of some nutrients is one of the major factors for the widespread occurrence of plant nutrient deficiency in calcareous soils. Therefore, in order to achieve optimal yield in such soils, the use of sulfur as a correction agent is necessary to reduce the local pH of the soil and increase the solubility of the nutrients. The aim of this study was to evaluate the Sulfur effect on some chemical properties of soil (pH, EC, P, S-SO4, Fe and Zn) and nutrients concentration in wheat grain.
Materials and Methods: For this purpose, an experiment was carried out in four sites (Chogha Narges, Mahidasht, Najaf Abad and Ghomsheh) with different levels of available sulfur (7, 13, 18, 27 mg kg-1soil) in Kermanshah Province. Sulfur was applied at 0, 250, 500, and 1000 kg ha-1 as PS using randomized complete block design with three replications in a during cropping season 2015-2016. Seeds of wheat were planted in plots. Before cultivation soils were used and its characteristics were analyzed. Soil samples at tillering, stem elongation and post harvesting stage from each treatment plot was collected for determining pH, EC, P, S-SO4, Fe and Zn. Finally, grain yield and nutrient measurements with conventional methods were measured.
Results: The result showed that PS significantly decreased the soil pH and adversely, increased EC, P, S-SO4, soil DTPA- extractable Fe, and Zn in the Chogha Narges, Mahidasht (p< 0.01) and in Najaf Abad and Ghomsheh (p<0.05) at tillering, stem elongation and post harvesting stage compared with the control. The lowest pH and highest EC, P, S-SO4, Fe and Zn value was observed with 1000 kg ha-1 So at stem elongation. After harvesting due to the reduced amount of sulfur oxidation and buffering capacity of soil, pH and nutrients gradually reduced compared with stem elongation stage. However, nutrients concentration in wheat grain was significantly increased with the application of PS compared with the control. The highest nutrients concentration was observed with 1000 kg ha-1. Conclusion: The effect of sulfur together with Thiobacillus bacteria on the chemical properties of the soil and the amount of nutrients concentration by wheat was promising, which indicates its good potential for use in agriculture. Thus each calcareous soil has its own potential for elemental sulfur oxidation that related to soil characteristics, and only soil calcium carbonate content is not a suitable criterion for sulfur application in order to improvement nutrient availability.
