پهنه‌بندي آسيب‌پذيري لرزه‌اي مناطق شهري با در نظر داشتن تأثير وضعيت كالبدي به كمك تئوري منطق فازي: مطالعه‌ي موردي منطقه‌ي 7 تهران

Seismic zoning of urban areas considering the effect of physical conditions using Fuzzy logic theory: case study of Tehran’s 7th region

يكي از مهم‌ترين گام‌ها در طرح برنامه‌هاي بهسازي لرزه‌اي براي مناطق شهري در كلان‌شهرها، تعيين سطح خطرپذيري منطقه مي‌باشد. شكي نيست كه پياده‌سازي هدفمند يك برنامه‌ي مدون بهسازي لرزه‌اي مي‌تواند مناطق شهري را در برابر آسيب‌هاي ناشي از رخ‌داد زلزله ايمن كند، اما هزينه‌هاي اجرايي زياد و زمان‌بر بودن اين طرح‌ها، از جمله اساسي‌ترين مشكلات آن‌ها مي باشد. بنابراين، بديهي است يك برنامه‌ي منسجم بهسازي لرزه‌اي زماني كارآ خواهد بود كه بتواند اولويت‌هاي اجرايي را از طريقِ شناسايي مناطق و محله‌هاي پرخطرا، تفكيك نمايد و در اولويت نخست، هدف اصلي خود را در راستاي بهسازي چنين مناطقي متمركز سازد. در اين مقاله، پهنه‌پندي آسيب‌پذيري لرزه‌اي منطقه‌ي 7 شهر تهران مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. براي اين منظور، ابتدا شاخص‌هاي اصلي مؤثر بر ميزان آسيب‌پذيري اين منطقه، شناسايي مي‌گردد. سپس، با در نظر داشتن عدم قطعيت‌هاي موجود در اين شاخص‌ها، ميزان تأثير آن‌ها بر روي آسيب‌پذيري منطقه تعيين مي‌شود. به‌منظور مدل‌سازي تأثير هم‌زمان اين شاخص‌ها و آموزش داده‌ها، از نرم‌افزار ArcGIS استفاده مي‌گردد. نتيجه‌ي اين مطالعه، مبين سطح آسيب‌پذيري محلات مختلف منطقه‌ي 7 تهران است. در پايان، نتايج به‌دست آمده به‌صورت نقشه‌ي پهنه‌بندي سطح آسيب‌پذيري منطقه، ارائه مي‌گردد. بر اساس اين نتايج و با شناسايي محلات يا نواحي با خطر لرزه‌اي بالا، مي‌توان تكنيك‌هاي بهسازي لرزه‌اي منطقه را به‌طور هدفمند پياده سازي كرد. نتايج حاصل از اين مطالعه، ديدي جامع از وضع موجود منطقه‌ي مورد مطالعه ارائه مي‌نمايد كه با استفاده از آن مي‌توان برنامه‌هاي بهسازي لرزه‌اي كارآمد و هدفمند را جهت ايمن‌سازي منطقه پيشنهاد كرد.

One of the most important steps in designing seismic rehabilitation programs for urban areas in metropolises is determining the region’s risk level. There is no doubt of cast that the implementation of a seamless seismic rehabilitation program can secure urban areas against seismic damages. However, these plans face some difficulties in most cases. For instance, their execution costs are very high, or, they are really time-consuming in some cases. It is obvious that a coherent rehabilitation strategy will be effective if it can distinguish executive priorities by identifying areas with high level of risk, and focusing primarily on improving the general condition of these areas. In this paper, the seismic vulnerability of the 7th region of Tehran is studied. For this purpose, the main parameters that affect the vulnerability of the region are identified first. Then, considering the uncertainties in these parameters, their impact on the vulnerability of the region is determined. ArcGIS software is used not only to model the impact of these parameters, but also for data training. The results of this study show the vulnerability level of different parts of Tehran's 7th region. In fact, this study provides a comprehensive and meaningful overview of the current status of the studied region, which can helps the engineers to design suitable seismic rehabilitation programs. The obtained results are presented as a map which reveals the vulnerability level of the region. Based on such a map, neighborhoods or areas with high seismic hazard are identified. Considering these classification, the seismic rehabilitation techniques can be offered purposefully.