بررسي اثرات دوره خشكسالي هيدرولوژيك اخير بر ميزان شوري رودخانه كارون

Analysis the Effects of Recent Hydrological Drought on Karun River Salinity

رودخانه كارون بزرگترين و پرآب‌ترين رودخانه‌ ايران به شمار مي‌رود. وقوع خشكسالي هيدرولوژيك از سال‌ 1387 و تداوم آن تا سال‌هاي اخير، توسعه زمين‌هاي كشاورزي، احداث حوضچه هاي پرورش ماهي، تخليه زهاب‌هاي كشاورزي و فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي از جمله عواملي است كه پايش كيفيت آب كارون را به يك ضرورت ملي تبديل كرده است. اين مطالعه با هدف بررسي وضعيت كيفي آب رودخانه كارون در بازه زماني 1380 تا 1395 در محل ايستگاه‌هاي هيدرومتري گتوند و اهواز انجام گرفته است. متغيرهاي مورد بررسي شامل EC (هدايت الكتريكي) و Q (دبي) در دوره آماري 1395-1380 مي‌باشد. در اين تحقيق از آزمون هاي من-كندال و پتيت به ترتيب براي بررسي روند و تعيين نقطه شكست و از شاخص SDI جهت محاسبه خشكسالي هيدرولوژيك سري‌هاي زماني استفاده شد. نتايج اين تحقيق حاكي از آن است كه همزمان با شروع خشكسالي هيدرولوژيك و كاهش شديد در دبي رودخانه كارون از سال 1387، متوسط هدايت الكتريكي سال‌هاي 1395-1387 در ايستگاه‌هاي گتوند و اهواز نسبت به سال‌هاي 1386-1380 به ترتيب 37 و 56 درصد افزايش داشته است. اگر آبي با شوري 1152 ميكروزيمنس بر سانتي متر از محل بند تنظيمي گتوند خارج شود، شوري در اهواز به 2105 ميكروزيمنس بر سانتي متر افزايش مي‌يابد. بدين ترتيب عمده آلودگي رودخانه كارون در پايين دست سد گتوند رخ مي‌دهد. افت كيفيت آب در پايين دست بر اثر ورود عواملي همچون آب برگشتي از زمين‌هاي كشاورزي، رودخانه شور دشت بزرگ، پساب حوضچه-هاي پرورش ماهي در حاشيه گرگر و پساب صنعتي و شهري به رودخانه كارون مي‌باشد.

Karun River is the largest river in Iran. In recent years, hydrological droughts since the water year 2007-2008, the development of agricultural land, the construction of fish ponds and industrial wastewater are the main factors in the quality of Karun water quality. The purpose of this study is analysis the water quality of the Karun River during the period from 2001 to 2016 in Gotvand, Bamdezh, Mollasani and Ahvaz Stations. The Parameters studied in this study include EC TDS and Q. In this research, Mann- Kendall and Pettit tests were used to examine the trend and determine the break point and the SDI and SPI index was used to calculate the hydrological and weather drought. According to the result, with the onset of hydrological drought and reduction of the Karun River since 2007, salinity increased 37% and 56% in Gotvand and Ahvaz stations. The water with an electrical conductivity of 1152 at the Gotvand station, increases in Ahvaz to 2105. Thus, the major contamination of the Karun River occurs at the bottom of the Gotvand dam. Reducing the quality of karun water depens on factors such as agricultural drainage, shur river, the wastewater of the fish breeding ponds on the margin of Gargar, industrial and urban waste.