تعيين الگوي پراكنش و برآورد فراواني نسبي خرس قهوه‌اي (Ursus arctos syriacus) دراستان فارس

Determination of Dispersion pattern and estimating relative abundance of Brown Bear (Ursus arctos syriacus) in Fars province

اولين گام در مديريت و حفاظت از گوشت‌خواران بزرگ‌جثه، آگاهي از تراكم جمعيت مورد نظر است و برآورد تراكم نيازمند شناخت الگوي پراكنش گونه در سطح سيماي‌سرزمين مي‌باشد. در اين تحقيق الگوي پراكنش و تراكم خرس‌قهوه‌اي (Ursus arctos syriacus) با استفاده از نمايه استاندارد شده موريسيتا (SMI) و نمونه‌گيري خوشه‌اي تطبيقي (ACS) در محدوده شهرستان ارسنجان در استان فارس تعيين گرديد. كار ميداني و شمارش نمايه‌هاي حضور در قالب پلات‌هاي نه كيلومتر مربعي (3×3) انجام شد. تعداد كل پلات‌هاي نمونه‌گيري 300 پلات در كل ناحيه مورد مطالعه بود. نتايج نمايه SMI نشان داد كه الگوي پراكنش اين گونه به‌صورت كپه‌اي و افراد آن عمدتاً در منطقه شكار ممنوع كوه‌خم تجمع يافته‌اند. نتايج ACS بر اساس هشت نمونه از لانه‌‌هاي فعال زمستان‌خوابي نشان داد كه تراكم خرس قهوه‌اي 0/031 فرد در هر سلول و 0/0034 فرد در هر كيلومتر مربع در كل محدوده مورد مطالعه مي‌باشد. در نهايت پيشنهاد مي‌شود كه لانه‌هاي زمستان‌خوابي شاخص مناسبي در ارزيابي جمعيت خرس قهوه‌اي مي‌باشد كه از آن مي‌توان در برآورد تراكم و فراواني نسبي اين گونه در ساير زيستگاه‌ها و پايش جمعيت در سال‌هاي متوالي استفاده كرد.

One step in wildlife management is knowing as target population density and that is required cognition of species dispersion pattern in landscape level. In this research, the dispersion and density of brown bear (Ursus arctos syriacus) with use of the Standardized Morisita Index (SMI) and Adaptive cluster sampling (ACS) were determined in Arsanjan County range in Fars province. Field work and cencus of presence signs does with use random sample in 3×3 km cells. Total of sampeling grid in study area include 300 cells. Results SMI showed that dispersion pattern brown bear is clumped and individuals that most aggregationed in koh khom non hunting area. The Results of ACS related to active winter dens showed the brown bear density was 0.031 bear in each cell and 0.0034 bear in kilometer square. Therefor recommendation winter dens are appropriate index in evaluation brown bear population and use in density estimate this species in other areas.