پتروژنز ماگماتيسم مافيك- حد واسط خاور سنندج: رهيافتي نو با پايش موشكافانه شواهد زمين‌شيميايي

Petrogenisis of Mafic- intermediate Magmatism, East of Sanandaj; A New approach with careful monitoring of geochemical evidences

سنگ‌هاي ماگمايي شرق سنندج در شمال پهنه سنندج- سيرجان، بخشي از كوهزاد زاگرس، شامل چندين توده نفوذي است كه در حين فرورانش روبه‌ شمال‌شرق پوسته اقيانوسي نئوتتيس به‌زير بخش ايراني پليت اورازيا پديد‌آمده‌اند. از شرق سنندج تا گلالي، سنگ‌هاي مافيك - حدواسط به سن ژوراسيك پسين رخنمون‌هايي قابل‌توجه در توده‌هاي كنگره، سرنجيانه، بلبان‌آباد، قروه، شانوره و گلالي به‌خود اختصاص‌داده‌اند. اين سنگ‌ها، كالك‌آلكالن، متاآلومين (51/0-95/0= ASI) و بيشتر مگنزين هستند. با افزايش محتواي سيليس، شيمي سنگ‌ها به سمت سنگ‌هاي فروئن و پتاسيم بالا تغيير مي‌يابد. غني‌شدگي نسبي از عناصر LIL نسبت به HFS، ميزان كم تفريق‌يافته‌گي از عناصر REE ) 6/14- 5/1 ((La/Lu)N=، الگوي هموار، بدون تهي‌شدگي و غني‌شدگي در نمودارهاي هنجار‌شده نسبت به كندريت و آنومالي مثبت يوروپيوم (75/3 +63/0(Eu/Eu*= + نشان مي‌دهند. ويژگي‌هاي اوليه‌ي ايزوتوپ‌هاي Nd Sr- و نسبت عناصر HFS و REE، به‌عنوان شاخصي براي تعيين‌ ماهيت منشا ماگما، مويد منشاگيري اين سنگ‌ها از مذاب گوشته‌اي‌ هستند. مدل‌سازي‌هاي ژئوشيميايي نشان مي‌دهد كه سنگ‌هاي مافيك شرق سنندج از ماگماي مادر گوشته‌اي با تركيب اسپينل لرزوليتي منشا گرفته‌اند كه داراي اجزاي آبدار مانند آمفيبول بوده‌است. تفريق اين كاني‌هاي آبدار نقش مهمي در تحولات ماگماي مادر اين سنگ‌ها داشته‌است. رمزگشايي از تغيير ويژگي‌هاي ژئوشيميايي سنگ‌ها از كالك‌آلكالن و به شدت مگنزين به نمونه‌هاي آلكالي‌بالا و آهن‌دار با پايش تلفيقي مجموعه‌اي از ويژگي‌هاي ژئوشيميايي، الگوي عناصر نادر خاكي و داده‌هاي ايزوتوپي صورت گرفت. نتيجه اين پايش، ضمن رد دومنشايي بودن ماگماي مافيك - حدواسط، مويد نقش مهم تفريق ماگمايي به عنوان يكي از مهمترين فاكتورهاي تاثيرگذار بر تحول ماگماي مادر مي‌باشد.

The East Sanadaj magmatic rocks of the northern Sanandaj-Sirjan Zone, part of Zagros Orogen, comprise several intrusive bodies that were generated during northeastward subduction of Neo-tethys beneath the Iranian sector of the Eurasian plate. From the east Sanadaj to Galali, mafic- intermediate intrusions of Late Jurassic age, have significant out crops in Kangareh, Saranjianeh, Ghorveh, Shanevareh and Galali. These rocks are calc-alkaline, metaluminous (ASI=0.51-0.95) and mostly magnesisan. As SiO2 increases, the chemistry of rocks changes to ferroan and high-K. These rocks present enrichment of LILE relative to HFSE, the low LREE/HREE fractionation ((La/Lu)N=1.5-14.6) considerably flatter chondrite-normalized REE profiles, Eu positive anomaly (Eu/Eu*= +0.63-+3.75). Primitive features of Sr - Nd isotopes Combined with HFSE and REE ratios, as source indicators, prove the mantle derived magma as a source of these rocks. Geochemical modelings indicate mafic- intermediate rocks of east Sanadaj, originated from spinel lherzolithic magma with hydrous components such as amphibole. Fractionation of these hydrous minerals have important role in evolution of magma. The combined monitoring of geochemical data and REE patterns, isotopic data were performed in order to unravel the compositional changes from calc-alkaline-magnesisn rocks to high alkaline-ferroan rocks of this area. The results denied bimodality of source magma and confirmed the important role of differentiation in magma evolution.