بررسي جايگاه واقع‌نگاري تزيينات كاشي‌كاري عهد تيموري در نگارگري مكتب هرات (با نگرش موضوعي به نگاره‌هاي بهزاد)

Investigate the realistic status of the Timurid era’s tiling decorations in Herat school’s painting (with a thematic approach to the Behzad’s paintings

مطالعاتي كه تاكنون درباره آثار نگارگري مكتب هرات انجام شده، بيشتر از جنبه زيبايي­ شناسانه آن بوده و كمتر از منظر واقع­ گرايانه به آنها توجه شده­است. يكي از ويژگي­هاي واقع­گرايانه در نگاره­هاي اين مكتب، بازتاب معماري اسلامي و عناصر تزييني وابسته به­آن است. كم­توجهي به بررسي عناصر تزييني در نگاره­ها از اين پيش­فرض ناشي شده كه نگارگري ايران عمدتا عالم مثال را نشان مي­دهد و از واقعيت مشهود فاصله بسيار دارد. در مقاله حاضر تلاش گرديده تا با كنار گذاشتن پيش فرض موجود، به بررسي ميزان واقع­گرايي تزيينات كاشي­كاري نگاره­هاي بهزاد پرداخته شود. روش انجام پژوهش توصيفي- تحليلي و بر مبناي داده­هاي كتابخانه­اي انجام شده است. بدين منظور تزيينات كاشي­كاري 8 نگاره بهزاد انتخاب و مورد تحليل قرار گرفته است. سپس ميان هر يك از تزيينات شناسايي شده با تزيينات مشابه در بناهاي پابرجا از عهد تيموري مقايسه تطبيقي صورت گرفته است. نتايج بيانگر آن است كه اغلب تزيينات كاشي­كاري نگاره­ها از لحاظ فرم، ساختار و رنگ متاثر از بناهاي واقعي دوران تيموري است و انواع رايج تزيينات به كار برده شده در نگاره ها با تطبيق نقوش تزييني و دقت در ساختار، كاشي­ هاي زير لعاب، معرق هندسي، تك­رنگ هندسي و پس از آن گره‌چيني آجر و هفت رنگ مي باشد. اين در حالي است كه برخي ديگر از انواع كاشي­كاري­هاي رايج عصر تيموري همچون هندسي زيرلعاب، معرق گل و بوته، معقلي هندسي و بنايي در نگاره‌هاي بهزاد به كاربرده نشده است.

The studies conducted so far on the Herat school’s painting were more related to the aesthetic aspects and paid rarely attention to them in realistic perspective. One of the realistic features in paintings of the school was the reflection of Islamic architecture and decorative elements attached to it. Little attention to investigate the decorative elements in paintings stems from this presumption that Iran’s painting mostly shows the world of Ideas and is far from the visible reality. In this paper, it is attempted to investigate the realism of tiling decorationsof theBehzad’s paintings by removing the existing presumption. The present study seeks to answer the question that what extent is the status of using the motifs and tiling decorationsin Behzad’s paintings and their adapting to decorative motifs of its contemporary architectural monuments’ tiling? The research method is descriptive and analytical based on library data. For this purpose, 8 Behzad’s paintings were selected and their tiling decorations have been analyzed. Then, the comparative comparison was performed among each type of the decorations identified with the same decorations in established monuments of the Timurid era. Results indicate that most tiling decorations of paintings are affected by the real monuments of the Timurid era in terms of form, structure and color, and the common types of decoration used in paintings are under glazed tiles, geometric faience mosaic, geometric monochrome and then brick’s Girihchini and painted tile through matching the decorative motifs and the accuracy of structure, while some other common types of the Timurid era’s tiling such as geometrical under glazed, mosaic floral, geometric Moaqely and masonry ones have not been used in Behzad’s paintings.