واكاوي بر ساخت گفتماني داستان حضرت سليمان(ع) در سورۀ نمل با تكيه بر نشانه‌هاي معناساز مايكل هليدي

Exploring the Discourse Structure of Prophet Sulaiman's Story in the Surah An-Naml Based Signs in Michael on Meaning-Making Holliday's Theory

بخشي از سورۀ نمل به روايت حكومت و قلمرو وسيع حضرت سليمان مي­ پردازد كه جن، انس، پرندگان و باد، همه تحت فرمان وي درآمدند. با توجه به اهميت نظريات نوين در فهم بهتر متون، به روش توصيفي- تحليلي، با تكيه بر سه فرانقش هليدي به­ عنوان نشانه­ هاي معناساز در نظريه نقش­ گرا به بررسي آيات مورد نظر پرداختيم. هدف از اين پژوهش تحليل برساخت گفتماني اين داستان قرآني و آزمودن نظريه مذكور و قابليت اعمال آن در حيطه داده­‌هاي قرآني است. نتايج پژوهش نشان مي­­ دهد كه در سطح انديشگاني، فرآيند مادي پربسامد‌ترين فرآيند به­ كار رفته در متن است؛ در اكثر بندها، حضرت سليمان (ع) نقش كنشگر را دارد كه پايان دادن به گمراهي قوم سبأ را « هدف» قرار داده است. انتقال اين مفاهيم از سوي حضرت سليمان با استناد بر وجه خبري و الزامي محقق مي ­شود كه قطعيت ديدگاه ايشان را نسبت به كساني كه در دستگاه حكومتش قرار دارند، نشان مي­دهد. اكثر بندها با آغازگر مركب ساختاري شروع مي ­شوند كه نقطه شروعي مناسب براي القاي پيام بوده و بر پيوستگي متن كمك كرده است. اما در ميان عناصر انسجام ­بخش، عنصر ارجاع، تكرار، تضاد معنايي و ادات افزايشي از بسامد بالايي برخوردارند و تأثير شگرفي در برجسته ­سازي كلام شخصيت­ها و پيوستگي و گستردگي بندها ايفا كرده ­اند.

Part of the Qur'anic Surah An-Naml narrates the rule and the great realm of Prophet Solomon, who subdued the ginns and humans, birds and the wind. Considering the importance of modern theories in a better grasp of texts, in the present descriptive-analytical research, we studied the ayahs in question drawing on Halliday's three meta-functions as meaning-making signs in his functionalist theory.This study thus aimed to analyze the narrative structure of the Qur'anic story mentioned and to test the applicability of the aforementioned theory investigating Qur'anic data.The results show that at the ideational level, the material process is the most frequent process used in the text.In most clauses, Prophet Sulaiman (AS) has the role of actor whose "aim" is putting an end to the straying of the people of Sheba.The transfer of the concepts from Prophet Sulaiman is made possible based on indicative and imperative moods which indicate the certainty of his attitude toward those working under his reign. Most clauses begin with compound thematic structures that are starting points suitable for imparting the message and that have contributed to the cohesiveness of the text.Moreover, among the elements of cohesion, references, repetition, antonyms and additive conjunctions are of high frequency and have had a dramatic effect on highlighting the characters and the coherence and breadth of the clauses.