شناسايي زيستگاه‌هاي كليدي براي حفاظت از خرس قهوه‌اي (Ursus Arctos) در دامنه شمالي البرز

Identification of the key habitats for the conservation of Brown bear (Ursus arctos) in the northern slopes of Alborz

خرس قهوه‌اي (Ursus Arctos) در بين همه گونه‌هاي خرس در دنيا بيش ­ترين پراكندگي را داشته و در اروپا، آسيا و آمريكاي شمالي ديده مي‌شود. اين گونه بزرگ‌جثه‌ترين گوشت­ خوار ايران است كه پراكنش وسيعي به‌ويژه در مناطق كوهستاني دارد. بزرگ­ ترين جمعيت و بيش ­ترين فراواني آن در ايران در امتداد رشته كوه البرز به ­ويژه در مناطق جنگلهاي مرتفع در استان‌هاي مازندران و گلستان به‌ويژه در منطقه حفاظت‌شده البرز مركزي و پارك ملي گلستان است. از اين ­رو براي افزايش دانش جهت حفاظت از جمعيت‌هاي باقي­مانده، به‌ويژه در مناطق حفاظت‌شده، در اين بررسي به شناسايي زيستگاه‌هاي مطلوب گونه در محدوده جنگل‌هاي هيركاني در استان‌هاي گلستان، گيلان و مازندران و پيش­بيني عوامل موثر در اين پراكندگي پرداخته شد. بررسي مطلوبيت زيستگاه گونه با روش حداكثر بي‌نظمي، مساحتي معادل 59% از محدوده مورد مطالعه براي زيست گونه را مطلوب تشخيص داده است. تجزيه و تحليل‌ها نشان داد كه خرس قهوه‌اي زيستگاه‌هاي با شيب و پوشش گياهي بالا را انتخاب مي‌كند كه اين امر در ارتباط با دامنه‌هاي شمالي بيش ­تر صادق است. هرچه بر دما افزوده شود از مطلوبيت زيستگاه گونه كاسته خواهد شد. هم­ چنين در طراحي مناطق حفاظت‌شده مي‌بايست فاصله از مناطق انساني و روستاها لحاظ شود.

Brown bear has the highest distribution within all bear species and lives in Asia, North America and Europe. It is the biggest carnivore with wide distribution and aboundance in Iran, especially in mountainous area. The largest population of the species are inhabiting along the Alborz Mountains with the highest abundance in the Central Alborz Protected Area and the Golestan National Park in Mazandaran and Golestan provinces, respectively. To increase our knowledge instead of improve the conservation level of the species remained populations in protected areas and in order to be able to predict the effective factors on habitat suitability, we had a survey on this issue in Golestan, Guilan and Mazandaran Hyrcanian forests with the Maximum Entropy (MaxEnt) software. The results show that 59% of the study area is suitable for Brown bears. Moreover, Brown bears prefer the areas with high vegetation and high slope in northern aspect. According to the results, increase of annual temperature will reduce the suitability of habitats. Also, along with determining new protected areas, it should have an appropriate distance from human settlements and villages