كمي‌سازي تغييرات زيستگاهي آهوي ايراني (Gazella subgutturosa) در پناهگاه حيات وحش شيراحمد سبزوار با استفاده از متريك‌هاي اكولوژي سيماي سرزمين

Quantifying the Changes in Persian Gazelle Habitat in Shirahmad Wildlife Refuge Using Landscape Ecological Metrics

امروزه طبيعت بكر و زيستگاه‌هاي دور افتاده و دور از تاثيرات بشر، بسيار كمياب گرديده است. احداث مناطق حفاظت‌ شده تلاش آگاهانه‌اي براي حمايت از آخرين بازمانده تنوع زيستي است كه كم و بيش در روند توسعه ناپايدار كنوني ويژگي‌هاي طبيعي خود را حفظ كرده‌اند. ظرفيت دانش اكولوژي سيماي سرزمين براي دنبال كردن فرايندهاي اكولوژيكي از درون طيف وسيعي از مقياس هاي فضايي- زماني و توجه به تاثيرات فرهنگي اين امكان را فراهم مي‌كند كه اثرات واقعي فعاليت‌هاي انساني و برنامه‌ريزي ­هاي مرتبط با آن‌ها را درك نماييم. در پژوهش حاضر، تغييرات سيماي سرزمين در دوره 10 ساله از سال 2006 تا سال 2016 در پناهگاه حيات وحش شيراحمد سبزوار با هدف مطالعه تاثيرات آن بر زيستگاه آهوي ايراني مورد مطالعه قرار گرفت. به اين منظور، پس از تهيه و پردازش تصاوير ماهواره‌اي مناسب از منطقه مورد مطالعه، نقشه‌هاي پوشش اراضي اين منطقه براي دوره زماني مذكور استخراج گرديد. سپس جهت كمي‌سازي تغييرات زيستگاهي آهو در دوره 10 ساله، متريك‌هاي سيماي سرزمين در سطح طبقه استخراج و محاسبه شدند. نتايج محاسبه متريك‌ها بيانگر افزايش مساحت و پيوستگي در طبقه جنگل تاغ و گز و كاهش مساحت، بروز از هم گسيختگي و تغيير شكل و اندازه لكه‌ها در سه طبقه مرتع، شوره‌زار و زراعت مي‌باشد كه ناشي از وجود تعداد زياد روستا در اطراف منطقه، فعاليت‌هاي انساني مانند چراي بي‌رويه دام و خشكسالي است.

Today, pristine nature and remote habitats from human impacts have become very rare. Establishing protected areas is a conscious effort to support the last survivors of biodiversity, which more or less maintains their natural characteristics in the current unsustainable state of developments. The capability of the landscape ecological approach to trace ecological processes throughout a vast spectrum of spatio-temporal scales with special attention to cultural impacts, make it possible to understand the real consequences of human activities and their related planning efforts. In the present research, in a ten-year period of time from 2006 to 2016, the changes in Shirahmad Wildlife Refuge landscape has been investigated in order to determine the effects on Persian gazelle habitat. For this purpose, after preparing and processing satellite images of the studied area, land coverage maps for this region were extracted, for the specified period of investigation. Then, in order to quantify the changes in the Persian gazelle habitat, landscape ecological metrics were calculated. The results of metrics calculating indicate an increase in the area and continuity in the Haloxylon and Tamarix trees besides reduction in area and fragmentation and changes in shapes and number of patches in rangelands, salt marshes and agricultural land covers which is mainly due to the emergence of villages and residential areas and human activities such as overgrazing and natural causes like drought.