بررسي وضعيت توليد پسماندهاي الكترونيكي در شهر يزد و تاثير خصوصي سازي مبادي توليد بر ميزان آن (مطالعه موردي: پسماندهاي كامپيوتري ادارات و ارگان‌هاي دولتي، عمومي غيردولتي و خصوصي شهريزد)

Study of Electronic Waste Condition in Yazd City and Effect of Privatization Policies on its Amount

زمينه و هدف: يكي از مشكلات دهه‌‌هاي اخير دفع و مديريت پسماندهاي الكتريكي و الكترونيكي مي‌باشد كه به بحراني جهاني تبديل شده است. سياست‌هاي دولت و برنامه‌هاي مديريتي تاثير زيادي بر توليد و مديريت پسماندهاي الكتريكي دارد. برنامه‌هاي خصوصي سازي در سطح كشور مي‌تواند منجر به تغييرات اساسي در كاركرد اقتصادي و مديريتي پسماندها گردد. روش بررسي: مطالعه‌ي حاضر به بررسي مقدار پسماندهاي الكترونيكي كامپيوتري، نگرش و آگاهي در مورد تاثيرات محيط زيستي و بهداشتي پسماندهاي الكترونيكي و سيستم مديريت كنوني اين نوع پسماندها در سي ارگان و اداره‌ي دولتي، عمومي غيردولتي و خصوصي در شهريزد با استفاده از پرسش نامه و جمع‌آوري اطلاعات پسماندهاي كامپيوتري پرداخت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه ارگان‌هاي عمومي غير دولتي داراي درصد بالاتري از توليد پسماندهاي الكترونيكي كامپيوتري نسبت به كل خريد سالانه همين محصول هستند (28 % و 20 % در مقايسه با ارگان‌هاي دولتي با 3/7 %). مقايسه ميانگين موجودي سيستم‌هاي كامپيوتري غيرقابل استفاده و نيز ميانگين توليد سيستم هاي غير قابل استفاده در يك­سال در سازمان هاي دولتي به طور معني داري (Sig = 0.05) بيش از اين ميزان در سازمان هاي خصوصي است. مقدار توليد پسماندهاي الكترونيكي تنها براي پسماندهاي كامپيوتري در سي ارگان مورد مطالعه ساليانه 2/1 تن تخمين زده شد. بحث و نتيجه‌گيري: اين مقدار قابل توجه از توليد پسماندهاي كامپيوتري به همراه ديگر پسماندهاي الكترونيكي توليد شده در بخش‌هاي مختلف شهريزد مي­تواند به عنوان مواد اوليه مورد نياز براي مراكز بازيافت پسماندهاي الكترونيكي استفاده گردد. بازيافت پسماندهاي الكترونيكي از هدر رفت منابع و آلودگي‌هاي ناشي از ورود تركيبات سمي خطرناك موجود در اين نوع پسماندها مانند سرب و كادميوم به محيط زيست جلوگيري مي­كند و منجر به بازيافت عناصر باارزشي مانند مس مي­شود و در نهايت باعث توسعه اقتصادي و اشتغال زايي مي­گردد.

Background and Objective: Electronic waste management and disposal have been one of the main problems in recent decades. Government policies and management programs in the country have a huge impact on the production and management of electronic waste. Privatization programs in the country could lead to fundamental changes in the function of economy and waste management. Method: This study examines the amount of electronic and computer wastes, attitudes and knowledge about environmental and health effects of electronic wastes and the current waste management system in thirty organizations in three types of governmental, non-govermental and private organizations in Yazd and its suburbs using a questionnaire and collection of computer waste data. Findings: The results showed that the public non-governmental organizations have a higher percentage of computer waste production than the total annual purchase of computer (28% and 20% compared to governmental organizations with 3.7%). In this study, the amount of computer waste anually produced in the 30 studied organizations was estimated to be about 2.1 tons. Discussion and Conclusion: The considerable amount of computer waste production along with other electronic waste produced in different parts of the city and its suburbs can be used as raw materials required in electronic waste recycling centers. Electronic waste recycling can save resources, prevent the pollution cused by entry of toxic compounds such as lead and cadmium into the environment, contribute to recovery of valuable metals such as copper, finally leading to economic development and job creation.