تحليل فضايي شاخص‌هاي شهر سالم در سكونت‌گاه‌هاي شهري (مطالعه موردي: استان اردبيل)

Spatial analysis of the healthy city indicators in urban settlements (Case study: Ardabil province)

زمينه و هدف: به دنبال رشد و گسترش بي رويه شهرها، رويكردهاي متعددي براي تأمين وضعيت مطلوب زندگي براي نسل‌هاي امروز و آينده مطرح شد كه يكي از اين ‌رويكردهاي مهم، رويكرد شهر سالم است؛ اما ارزيابي اين­كه چه شهري سالم است يا اين­كه در مقابل ساير شهرها در چه سطحي از سلامت قرار دارد، هنوز مساله‌اي پيچيده و مبهم مي­باشد. روش بررسي: پژوهش حاضر با هدف تحليل فضايي وضعيت شاخص‌هاي شهر سالم در سكونت­گاه‌هاي شهري استان اردبيل، انجام ‌شده است و شهرستان‌هاي استان اردبيل بر اساس 42 معيار از شاخص‌هاي شهر سالم رتبه‌بندي و سطح‌بندي شده‌اند. در اين پژوهش وزن معيارهاي شهر سالم با روش فرايند تحليل شبكه‌اي(ANP) تعيين‌شده سپس به‌منظور ارزيابي سكونت­گاه‌هاي شهري، از مدل تصميم‌گيري چندمعيارهTOPSIS استفاده گرديد. يافته‌ها: تحليل فضايي وضعيت شاخص‌هاي شهر سالم در سكونت­گاه‌هاي شهري استان اردبيل، حاكي از آن است كه شهرستان‌هاي كوثر، نمين و سرعين به‌عنوان شهرستان‌هاي برخوردار ، شهرستان‌هاي خلخال، نير، گرمي و بيله­ سوار نيمه برخوردار و شهرستان‌هاي مشگين‌شهر، پارس‌آباد و اردبيل كم برخوردار مي‌باشند. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج بررسي نشان مي‌دهد رابطه معني‌داري بين جمعيت و رتبه هر شهرستان وجود دارد به‌طوري‌كه شهرستان‌هاي پارس‌آباد، مشگين‌شهر و اردبيل كه پرجمعيت‌ترين شهرستان‌هاي استان مي‌باشند در دامنه كم برخوردار از شاخص‌هاي شهر سالم قرارگرفته‌اند. نتايج حاصل از پژوهش به‌صورت فضايي در محيط GIS ترسيم‌شده است.

Background and Objective: Following the uncontrolled growth of cities, several approaches were raised to provide favorable conditions of life for present and future generations. One of the major approaches is a healthy city approach; however, to find out which city is healthy and what level of health it bears as compared to other cities is yet complex and ambiguous. Method: This study aimed to analyze the indicators of a healthy city in urban settlements of Ardabil province .Ardabil city was ranked based on on 42 criteria for health indicators. In this study it is attempted to measure the weight of a healthy city by network analysis process (ANP. TOPSIS multicriteria decision-making models were also used to evaluate urban settlements. Findings: Spatial analysis of health indicators in urban settlements of Ardabil province, stating that Kowsar, Sarein, and Namin townships are developed, Kalkal Township is partially deprived and Bilesuar, Meshkin Shahr, Ardabil and Pars Abad townships are deprived. Discussion and Conclusion: The results show a significant relationship between the population and ranking of each city, so that Pars Abad, Meshkin Shahr and Ardabil are the most populous townships of the province and ranged as less provilaged interms of healthy city indicators. The results of the study area mapped in the GIS environment.