روش‌شناسي نظريه‌پردازي هنر و معماري اسلامي

The Methodology of Theorizing Islamic Art and Architecture

در اين مقاله تلاش شد تا با توجه به اشتراكات و افتراقات روش‌شناسانه‌اي كه در نظريات مختلف هنر و معماري اسلامي وجود دارد، امكان مقايسه و تحليل نظريات مختلف را براساس روش‌هاي به كار رفته در آنها فراهم گردد. نظريات با روش «اسنادي» گردآوري و طبقه‌بندي و براساس «تحليل نظري» از پايگاه آموزه‌هاي ديني، مباني، توانايي‌ها و محدوديت‌هاي هر گروه روشي نقد و تحليل شد. روش‌هاي تاريخ‌نگاري، سنت‌گرايي و معناگرايانه، توانايي انتساب نظريه به «اسلام» و شكل‌گيري هنر و معماري اسلامي را ندارند و به «منابع» معتبر مراجعه نمي‌كنند؛ روش‌هاي نص‌گرايانه رجوع به منابع را با «روش‌هاي نامعتبر» انجام داده و به انواع قياس و تمثيل‌هاي ذوقي مبتلا هستند؛ روش فقه فردي، با وجود اينكه به منابع و روش‌هاي مناسب مجهز است، به ابزار كشف ارتباط بين احكام اجتماعي و كنترل شناخت موضوعات مجهز نيست؛ و روش فقه نظام كه اين نقيصه فقه فردي را برطرف كرده نيازمند منطقي است كه هماهنگي بين روش‌هاي موضوع‌شناسي و حكم‌شناسي را برقرار نمايد؛ منطقي كه مي‌تواند با استفاده از يافته‌هاي «فلسفه نظام ولايت»، به‌كارگيري شود

This article has attempted to make it possible to compare and analyze different theories of Islamic art and architecture based on their methodological commonalities and differences. The theories are collected using the "documentary" method and their roots, abilities and limitations have classified, criticized and analyzed through Islamic theoretical framework. The historiographical, traditional, and semantical methods do not have the ability of deserving a theory to be called “Islamic” and the ability of formation of Islamic art and architecture, and do not refer to the "valid resources", Textualist methods deal with resources by “invalid methods” and suffer from a variety of analogies and allegories. Individual jurisprudence, despite being well-equipped with resources and methods, is not equipped with a tool for discovering the relationship between social rules and the control of subject recognition. an‎d the method of the jurisprudence of the systems, which eliminates this defect of individual jurisprudence, requires a logic that establishes the coordination between the methods of subject matter recognition and the Fiqh methods (which used to deliver the sentence of the subject matter). The logic that can be exploited using the findings of the “philosophy of system of guardianship.”.