ارائه شاخص تركيبي ارزيابي بانكداري ‌اسلامي: مطالعه موردي بانك‌هاي ايران

بعد از انقلاب اسلامي تحقق بانكداري اسلامي در سيستم بانكي كشور يكي از موضوعات مهم در حوزه بانكي كشور بوده است. اهداف بانكداري اسلامي را مي‌توان به دو بخش يكي رعايت موازين فقهي اسلام و ديگري دستيابي به اهداف نظام اقتصاد اسلامي تقسيم‌بندي‌ كرد. هدف اين تحقيق اولاً، طراحي شاخص‌هاي بانكداري اسلامي؛ ثانياً، بررسي ميزان تحقق آنها در نظام‌ بانكي‌ ايران است. اين پژوهش كه يك مطالعه كاربردي و پيمايشي است، به منظور ارائه چارچوبي براي وزن­دهي و رتبه‌بندي مصاديق بانكداري اسلامي در نظام ‌بانكي ‌كشور انجام شده است‌ و از طريق ‌طراحي دو نوع ‌پرسشنامه و استفاده ‌از روش ‌تحليل ‌سلسله­‌مراتبي ‌به دنبال پاسخ به ميزان تحقق بانكداري اسلامي در نظام بانكي كشور بوده است. پرسشنامه اول كه از نوع مقايسات ‌زوجي است، جهت وزن­دهي معيارهاي بانكداري اسلامي، در بين نخبگان، پژوهشگران و فعالان عرصه بانكداري كشور توزيع شده است و پرسشنامه ‌دوم نيز جهت بررسي عملكرد بانك‌هاي ‌دولتي، نيمه‌دولتي و خصوصي ‌از منظر شاخص‌هاي ‌بانكداري ‌اسلامي، در بين ‌مديران ‌و كاركنان ‌بانك‌هايي‌كه ‌به ‌روش نمونه‌گيري طبقه‌اي تصادفي، انتخاب شده‌اند، توزيع شده است. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌دهد كه بانك‌هاي دولتي، نيمه‌دولتي ‌و خصوصي به لحاظ اجراي شاخص‌هاي بانكداري اسلامي به ترتيب در رتبه اول تا سوم قرار دارند. درمجموع بر اساس نتايج به‌دست‌آمده، عملكرد نظام بانكي كشور در اجراي بانكداري اسلامي چندان مناسب و قابل قبول نبوده كه در اين مقاله راهكارهايي براي بهبود آن نيز ارائه شده است.