هيدروژئولوژي چشمه هاي كارستي تاقديس سالدوران، استان چهارمحال و بختياري

Hydrogeology of Karstic Springs in Saldoran Anticline, Chahar Mahal and Bakhtyari Province

تعيين مسير حركت آب در سفره­ هاي كارستي بسيار حائز اهميت است. منطقه كوهستاني سالدوران در استان چهارمحال و بختياري واقع شده است. وجود سنگ‌هاي آهكي به شدت كارستي و ميانگين بارش سالانه نسبتاً بالاي منطقه باعث رخنمون چشمه ­هاي كارستي بزرگ سراب باباحيدر، باغ­ رستم و پيرغار در منطقه شده است. ارزيابي خصوصيات فيزيكي و شيميايي و همچنين بررسي جهت جريان آب زيرزميني براي شناخت آبخوان كارستي تاقديس سالدوران مهم مي‌باشد. ميزان نزولات جوي بيش از 600 ميلي‌متر در سال بوده و اغلب ريزش‌هاي آسماني به صورت برف مي­باشد. ميانگين دبي و هدايت الكتريكي به ترتيب برابر با m3/s 9/1 و mhos/cmµ 438 براي چشمه پيرغار،m3/s 3 و mhos/cmµ475 براي چشمه باغ رستم و m3/s 98/0 و mhos/cmµ 347 براي چشمه سراب باباحيدر اندازه‌گيري شده است. منحني فرود چشمه­ها داراي دو شيب 1α (02/0) و 2α (003/0) مي‌باشد. در طي رژيم 1α كه حدود چهار ماه طول مي‌كشد، آبدهي چشمه ناشي از ذوب شدن برف‌ها است و حجم زياد آب به وسيله مجراهاو كانال‌هاي بزرگ توسعه يافته‌كارستي تخليه مي‌شود. رژيم 2α حدود دو ماه طول مي­كشد و آب خروجي چشمه به‌ طور عمده از طريق شكستگي‌ها تأمين مي­ شود. رابطه كاملاٌ معكوسي بين هدايت الكتريكي و دبي چشمه مشاهده گرديد. تغييرات قابل توجه آن‌ها، بيانگر توسعه‌يافتگي در آبخوان كارستي مورد مطالعه مي­باشد.بر اساس پارامترهاي مختلف هيدروژئولوژيكي و ژئوموفولوژيكي منطقه همانند دره­ هاي كارستي، مسير سينكه ول­ها، چينه­ شناسي، گسل ­ها، درزه ­ها، شيب و ارتفاع، جهت­ هاي كلي جريان آب زيرزميني از شمال­ غرب به جنوب­ شرق و در جهت محور تاقديس سالدوران برآورد گرديد.

Determining the groundwater flow direction in karts terrains is very important to understand the hydrogeological conditions. Saldoran Anticline is located in Chahar-Mahal and Bakhtyari province. The presence of highly karstified limestone and the relatively high mean annual rainfall in this region lead to the evolution of major karst springs such as Sarab-Baba heydar, Bagh-Rostam and Pir-e-Ghar. Studying the physical and chemical features of these springs together with determining the ground water flow direction are vital to characterize Saldoran karstic aquifer. The rate of mean annual precipitation is higher than 600 mm which occurs dominantly in the form of snow. The mean discharge and EC values are 1.9 and 438 in Pir-e-Ghar, 3 and 475 in Bagh-Rostam and 0.98 m3/s and 347 µmhos/cm in Sarab-e-Baba Heydar springs, respectively.Two different recession coefficients (α1 (0.002) and α2 (0.003))were recognized from the recession curves of the springs. The α1 regimen takes about 4 months, during which the major conduits discharge the infiltrating snow melt water. The α2 regimen which represents the discharge through the narrow fractures and joints (diffuse flow) continues for about 2 months. There is an inverse relation between discharge and EC values. The highly variable values indicate high degrees of karstification. The main flow directions in Saldoran anticline was estimated from north west to south east according to the hydrogeological and geomorphological parameters such as karst valley, sinkhole, fault, fracture, dip and elevation.