كانه زايي مس پورفيري، دگرساني، سن سنجي زيركن به روش U/Pb و پتروژنز سنگ هاي منطقه دلفارد (شمال باختر جيرفت)

Copper mineralization, Alteration, zircon U-Pb geochronology and petrogenesis Delfard rocks (North West Jiroft)

منطقه دلفارد در شمال باختر جيرفت قرار دارد. اين منطقه بخش شمال باختري كمپلكس گرانيتوييدي جبال بارز را تشكيل داده و در كمربند ماگمايي اروميه- دختر واقع شده است. كمپلكس جبال بارز تركيب سنگ شناسي گسترده اي از ديوريت تا آلكالي گرانيت دارد كه به صورت چند پالس پي درپي از فرايند تفريق حاصل شده است. آخرين پالس هاي نفوذي، توده هاي پورفيري هستند كه شواهد كاني سازي مس پورفيري نشان مي دهند. يكي از اين توده ها، دلفارد است. منطقه دلفارد از نظر كانه زايي مس نسبت به ساير مناطق جبال بارز با اهميت تر است. به طوري كه در اين منطقه 3 توده پورفيري وجود دارند كه شواهد كاني سازي مس نشان مي دهند. كانه هاي شاخص در اين منطقه عبارتند از: كالكوپيريت، پيريت، مالاكيت، آزوريت و مگنتيت. روند دگرساني در دلفارد با منطقه بندي لاول و گيلبرت همخواني دارد و شامل دگرساني هاي سيليسي، پتاسيك، فيليك، آرژيليك و پروپليتيك است. طبق مطالعات انجام شده دلفارد اولويت خوبي براي اكتشاف و حفاري دارد. متوسط عيار مس در اين كانسار حدود 1800 پيپيام است. بررسي ژنز سنگ هاي بازيك منطقه دلفارد، نشان داد كه اين سنگ ها نسبت به NMORB از يك منشا غني تر سرچشمه گرفته اند. همچنين سنگ هاي منطقه دلفارد معرف ماگماتيسم حاصل از Flux melting در جريان فرورانش پوسته اقيانوسي به زير پوسته مجاور هستند. به عبارت ديگر، مي توان توالي كالك آلكالن سنگ هاي منطقه دلفارد را به رژيم تكتونيكي فشارشي نسبت داد كه در امتداد زون اروميه- دختر، به صورت افق هاي ماگمايي با گسترش و حجم قابل ملاحظه نفوذ و فوران كرده اند. در نهايت اينكه ژنز سري گرانيتي مورد مطالعه، مشابه با گرانيتوييدهاي كالك آلكالن و ناشي از تفريق مذاب بازالتي منشا گرفته از گوشته متاسوماتيسم شده، توسط سيالات ناشي از صفحه فرورونده است. بر اساس سن سنجي به روش U/Pb زيركن، سن توده گرانيتوييدي دلفارد 1/3 ± 15/09 ميليون سال برآورد شده است. مي توان تصور كرد كه در محدوده زماني كوتاه، تفريق ماگماي مزبور كامل شده و اين توده نفوذي به صورت پي درپي با فاصله زماني بسيار كم نفوذ و در پوسته جايگيري كرده است.

Delfard area is located in the northwestern of Jiroft, formed the northwestern part of the Jabālbārez granitoid complex, in Uromiyeh- Dokhtar magmatic belt. The Jabālbārez granitoid complex has a wide range of rocks inclusive from diorite to alkali granite, which were formed by magmatic differentiation process over the several course of consecutive pulses. Last pulses are masses of porphyry that showed evidence of copper mineralization. One of these intrusive bodies is Delfard. Copper mineralization in Delfard area is more important than other parts of Jabālbārez. Consequently, in the area, three porphyry masses showing the evidence of porphyry copper mineralization. Chalcopyrite, Pyrite, Malachite, Azurite and Magnetite are indicative minerals. Alteration zones in Delfard area are silicic, potassic, arjelic, phyllic, and propylitic that can be correlated with Lovell and Gilbert model. According to studies, Delfard has high potential for exploration and drilling. The average copper content in the ore is about 1800 ppm. Petrogenesis review of the mafic rocks in Delfard area shows that these rocks originated from a richer source than NMORB. In addition, the rocks of Delfard area are Flux melting pointer that happened in the subduction of oceanic crust under the adjacent crust. In other words, the sequence of calc-alkaline rocks of Delfard area attributed to compressional tectonic regime that intrusived and erupted along the Uromiyeh- Dokhtar zone with development and high volume in the form of magmatic horizons. Finally, petrogenesis of studied granite series is similar to the calc-alkaline granitoids, which was originated from basaltic magma mantle metasomatised by fluids from the subducted slab. Based on zircon U-Pb geochronology, the age of Delfard granitoid is 15.90±1.3 Ma. One can imagine that, magmatic differentiation process was completed in a short time and intrusive body was sequentially penetrated and placed in the earth’s crust in a short time.