اثر شوري آب بر كميّت و كيفيت تركيبات بيوشيميايي گياه دارويي بادرنجوبيه (Mellissa officinallis L.)

Effect of water salinity on quantity and quality of biochemical characteristics of Mellissa officinallis L.

اين پژوهش با هدف بررسي اثرات سطوح مختلف شوري آب آبياري بر برخي صفات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي گياه دارويي بادرنجبويه (Melissa officinallis L.) انجام شد. براي اين منظور يك آزمايش مزرعه‌اي در قالب طرح بلوك تصادفي در سه تكرار در ارسنجان اجرا شد. تيمارهاي شوري در اين تحقيق در سه سطح 1، 4 و 7 دسي‌زيمنس بر متر بودند كه با استفاده از آب چاه­هاي كشاورزي با شوري طبيعي اعمال شدند. وزن خشك اندام‌هاي هوايي، مقادير سديم، پتاسيم و پرولين در اوايل گلدهي گياه اندازه­گيري و سنجش مواد موثره انجام گرديد. تمامي نشاءها در شوري 7 دسي‌زيمنس بر متر خشك شدند لذا داده­اي در اين سطح شوري حاصل نشد. نتايج تجزيه و تحليل داده‌ها در سطح احتمال 5 درصد نشان داد كه در تيمار شوري 1 دسي‌زيمنس برمتر ميزان وزن خشك و پرولين بالاتر بود ولي با رسيدن شوري به 4 دسي‌زيمنس بر متر از مقدار اين دو شاخص كاسته شد. همچنين با افزايش شوري ميزان سديم افزايش ولي مقدار پتاسيم و نسبت پتاسيم به سديم كاهش پيدا كرد. درخصوص تركيبات موجود در اسانس گياه نيز با افزايش تنش شوري برخي از اين تركيبات افزايش و برخي كاهش پيدا كردند. برخي در تيمار شاهد وجود نداشتند ولي با افزايش تنش شوري در تيمار 4 دسي‌زيمنس بر متر توليد شدند. برخي ديگر از تركيبات در تيمار شاهد توليد شدند ولي با افزايش تنش شوري در تيمار 4 دسي‌زيمنس بر متر توليد آن‌ها قطع شد. از آنحايي­كه گياه در شوري 7 دسي‌زيمنس بر متر كاملاً خشك شد و در شوري 4 دسي­زيمنس بر متر نيز شاخص‌هايي كه نقش مكانيسم دفاعي را به هنگام بروز تنش شوري در گياه برعهده دارند كاهش يافتند، بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه اين گياه حساس به شوري است و كشت آن در مناطق شور يا آبياري آن با آب شور بيش از 1 دسي­زيمنس بر متر توصيه نمي­شود.

A field experiment was conducted in a randomized block design with three replications in Arsanjan to assess the effects of different levels of water salinity on some physiological and biochemical traits of Melissa officinallis L. In this experiment, three levels of salinity were used including 1, 4 and 7 DS/m, induced by applying water of agricultural wells with natural salinity. Dry weight of stem and leaves, the amount of sodium, potassium, Proline, and active constituents were measured in the vegetative growth of the species. All transplants were dried in 7 DS/m salinity, therefore no data was obtained from this treatment. Data were analyzed in SAS software version of 9/1. The results showed that in salinity treatments 1 DS/m, there was a higher dry weight and Proline content but these characteristics were decreased by 4 DS/m. Although increasing the amount of salinity increased the sodium content, potassium content and the ratio of potassium to sodium decreased. Although increasing salt stress increase some compounds in the essential oil of the species, some other important compound decreased. Some of these compounds were not present in control treatment but produced at 4 DS/m. Some other compounds were produced in control treatment, but with increasing salinity stress at 4 DS/m their production was stopped. Since this plant was dried in 7 DS/m water salinity, and defense mechanism of plants was decreased in 4 DS/m water salinity, it can be concluded that this species is a sensitive species to salinity stress. This study indicated that 1 DS/m is the water salinity threshold for growing this species in rangeland ecosystems.