جايگاه علوم انساني در آموزش رشتۀ بيونيك معماري

The Role of Humanities in the Education of Bionic Architecture

نقش علوم انساني در تفكر و عمل مهندسي، امروزه به‌واسطۀ ابهامات موجود در تكنولوژي مدرن، تلقي آن از توسعه و تبعات آن براي آيندۀ بشر، يك ضرورت است؛ در مورد بيونيك معماري به‌عنوان يك رشتۀ كارشناسي ارشد، عنوان بيونيك نبايد به‌صورت پيش‌فرض، مثبت تلقي شود و از انتقادات اخلاقي و انساني آن صرف‌نظر شود. در اين نوشتار با روش تفسيري و استدلال منطقي، ضرورت رويكرد انتقادي در آموزش مباني انساني معماري بيونيكي در دو محور فلسفۀ تكنولوژي و اخلاق تكنولوژي تبيين شده است. در محور فلسفه، در دو بخش هستي‌شناسي و معرفت‌شناسي تكنولوژي‌هاي بيو در معماري بحث شده و در محور اخلاق، موضوعات مرتبط با انسان و محيط‌زيست، طرح گرديده است؛ با مقايسۀ سرفصل درس «حكمت هنر» با سرفصل‌هاي دروس مشابه در رشته‌هاي مهندسي ديگر در ايران و نيز برخي دانشگاه‌هاي آمريكايي، ضرورت بازنگري در آن، نشان داده شده است. نتيجۀ اصلي پژوهش آن است كه به‌رغم ضرورت پرداختن به نگرش حكمت اسلامي در آموزش معماري بيونيك، اين امر در وضع كنوني ناكافي است. در بحث ارائه‌شده در اينجا، ضرورت توجه به جايگاه نقادي از تكنولوژي، تعيين شده و تحليل، به‌مثابۀ تعميق نگرش انتقادي و نه توصيف صِرف روندهاي جديد تكنولوژيك، به‌عنوان ضرورتي كه بايد در كانون مبحث درسي نشانده شود، مطرح شده است كه بتواند تفكر عميق‌تر دانشجويان را با هدف توسعۀ ارزشي و اخلاقيِ تكنولوژي معماري، به همراه داشته باشد.

Knowledge of humanities in the thinking and practice of engineering nowadays is necessary because of the ambiguities of modern technology in terms of its use in development and its consequences for the future of human beings. The intent of Bionic Architecture, as a master’s program, should not be simply considered positive, ignoring the associated ethical and humane criticisms. This study is conducted on two levels, i.e., philosophy of technology and ethics of technology. Regarding the philosophy of technology, biotechnologies are explained epistemologically and ontologically. Regarding the ethics of technology, social ethics and environmental ethics are discussed. Then, the syllabus of the course Philosophy of Art is compared with that of similar courses in other engineering curricula in Iran as well as in the United States. The main finding of this research is that although presently the course of Islamic Wisdom is included in the Bionic Architecture program, it is not sufficient. Training for critical thinking as well as for ethical values instead of the mere description of modern technology must be placed at the core of the curriculum to give depth to students’ thinking and bring about ethical and value development in architectural technology.