زمينه‌گرايي در آثار معماران غيرايراني در دورۀ پهلوي اول (مدرسۀ البرز و ايرانشهر)

Contextualism in the Works of Non-Iranian Architects during the Pahlavi I Era Case Study: Alborz and Iranshahr Schools

فعاليت معماران در دورۀ پهلوي به سه دستۀ‌ معماران سنتي، معماران تحصيل‌كرده در غرب و معماران خارجي تقسيم مي‌شود. اين پژوهش سعي دارد با تمركز روي دستۀ سوم، يعني معماران خارجي، به نحوۀ نگرش و تأثيرات آن بر بناهاي آموزشي از منظر زمينه‌گرايي بپردازد. لذا مدرسۀ البرز تهران و ايرانشهر يزد به‌عنوان دو نمونه از آثار اين معماران بررسي شده است. در اين پژوهش، روش تحقيق از نوع كيفي و مطالعۀ موردي است كه با تحليل نمونه‌ها همراه است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد هر دو نمونه از منظر شباهت‌هاي سبكي و ظاهري به مواردي همچون استفاده از مصالح، تزيينات و اشارات تاريخي توجه داشته‌اند؛ اما بخش عمده‌اي از نظام ارزش‌ها كه زيرساخت زمينه‌هاي فرهنگي‌اجتماعي و عملكردي بناهاي آموزشي را تشكيل مي‌دهند و نقش مهمي در شيوه‌ها و اهداف آموزشي دارند، ناديده گرفته شده است. اين بي‌توجهي در خصوص مدرسۀ البرز بيشتر مشهود است؛ زيرا با توجه به قرارگيري آن در پايتخت، تحت‌تأثير نظام‌هاي حكومتي و همچنين ناسيوناليسم تجددگرا قرار گرفته است كه به‌نوعي تحت نفوذ انديشه‌هاي غرب است. اما مدرسۀ ايرانشهر علاوه بر شباهت‌هاي ظاهري به معماري ايراني، تلاش كرده است تا شيوه‌هاي آموزش ايراني و به‌كارگيري فضاي باز را نيز در نظر بگيرد.

Practicing architects duringthe Pahlavi I era can be divided into three main groups, including traditional architects, those who were educated abroad, and non-Iranian architects. This research focuses on the third groupand attempts to study their views and influences on educational spaces from the viewpoint of contextualism. For this, Alborz high school in Tehran and Iranshahr high school in Yazd were examined as case studies. The research method is a combination of qualitative and case study. The findings show that in both cases, the physical attributes of context such as material, ornament, and historical factors were considered in the design, whereas the bulk of the value system that shapes the infrastructure of functional and socio-cultural contexts, which affect educational methods and purposes, was ignored. This ignorance is morenoticeable in the first case which is located in the capital cityand whose design was under the influence of governmental systems and modern nationalism under the shadow of western thoughts. On the other hand, some other attributes of context such as Iranian educational methods and interactive open spaceswere considered in the second case