تحليل تغييرات ساختاري و مزيت رقابتي بخش‌هاي اقتصادي استان‌هاي كشور با استفاده از مدل تغيير سهم پوياي فضايي

Structural Changes and Competitive Advantages in Iran's Provinces: A Dynamic Spatial Shift- Share Analysis

هدف از انجام اين مطالعه تحليل تغييرات ساختاري، مزيت رقابتي و رشد ارزش افزوده بخش هاي اقتصادي نه گانه استان هاي كشور مي باشد و روش مورد استفاده مدل تغيير سهم پوياي فضايي و دوره مورد مطالعه 1393-1379 است. نتايج محاسبات نشان مي دهد تغييرات ساختاري بخش هاي آب، برق و گاز، كشاورزي، صنعت، حمل و نقل و انبارداري، ارتباطات و ساير معادن مثبت بوده كه نشان دهنده رشد مطلوب و سريع نسبت به ساير فعاليت هاي ديگر است و سهم اين فعاليت ها با توجه به اثر صنعتي آنها در حال افزايش است. بخش هاي نفت و ساير خدمات به ترتيب اهميت، كمترين رشد اقتصادي و پيشرفت را به عنوان يك فعاليت داشته اند. مجموع اثر رقابتي همسايگي در تمام استان هاي مثبت است. بزرگترين ارزش رقابتي همسايگي مربوط به استان هاي بوشهر، تهران، خوزستان، كرمان، خراسان و اصفهان و كمترين اثر رقابتي همسايگي مربوط به استان كهگيلويه وبويراحمد است. سرجمع اثر رقابتي ملي براي تمام استان هاي كشور منفي است. در نهايت برآورد رشد ارزش افزوده بخش هاي اقتصادي استان هاي كشور براساس مدل پيشنهادي براي دوره 1400-1393 نشان مي دهد كه تنها 5.67 درصد از رشد 8 درصدي مصوب برنامه ششم توسعه كشور قابل تحقق مي باشد.

This paper uses dynamic spatial shift-share analysis to examine Production changes in Iran's provinces for the period of 2000 to 2014. This paper differs from the standard shift-share analysis by combining the dynamic shift-share with the spatial shift-share and decomposing the Production changes of selected sectors into four effects: national growth effect, structural effect, neighborhood competitive effect, and national competitive effect. The distances among the main cities of Iran’s provinces are considered in developing the distance based weight matrix for measuring neighborhood competitive effects. The research found that the effect of the structural change in the water, electricity and natural gas, construction communications, other mines, transportation, industry, and agriculture sectors are positive, therefore the share of the above sectors in the country is increasing and in the oil and other services sectors are negative. The highest neighborhood competitive effect among the provinces occurred in provinces of Bushehr, Tehran, Khuzestan, Kerman, Khorasan, and Isfahan while the least competitive advantage belonged to the province of Kohgilouyeh and Boyerahmad neighborhood competitive effect determine the leading sectors of each province. The national competitive effect is negative for all the provinces of the country, so most economic sectors of the country's provinces will have difficulty in attracting capital and production. Furthermore, it is estimated that the value-added growth rate of the provinces during 2014-2021 will be about 5.67 percent.