وقايع كربلا در يوسفيه حاج‌ميرزا هادي ناييني

مرثيه در ادب فارسي سابقه‌اي ديرينه دارد. سرودن مراثي و مناقب براي ائمهٔ اطهار، به‌ويژه امام حسين (ع)، در دورهٔ صفويه و قاجار رونق بسيار داشت. حمايت دربار از سوگ‌سروده‌هاي مذهبي سبب شد بسياري از شاعران و نويسندگان در اين زمينه طبع‌آزمايي كنند. يكي از مرثيه‌سرايان پركار و كم‌شناختهٔ دوره قاجار حاج‌ميرزا هادي ناييني است كه در قرن سيزدهم هجري قمري مي‌زيست. از زندگي وي اطلاعات دقيقي در دست نيست، ولي آثار فراواني از وي به جا مانده است. اين پژوهش ويژگي‌هاي يوسفيه، اثر ميرزا هادي ناييني را بررسي مي‌كند. وي اين اثر را در بيست مجلس نوشته و به نظام‌الدوله معروف به صدر تقديم داشته است. نثر ناييني در متن، ساده و در مقدمه به آرايه‌هاي ادبي آراسته است. مؤلف در يوسفيه، داستان حضرت يوسف (ع) را با وقايع جان‌سوز كربلا تطبيق و تلفيق كرده، در آخر هر مجلس دربارهٔ امام حسين (ع) و خاندانش مرثيه‌سرايي مي‌كند. ناييني در بخش‌هاي منظوم و منثور اثر خود بر اثبات برتري شخصيت‌هاي واقعهٔ كربلا، به‌ويژه امام حسين (ع)، تأكيد مي‌ورزد. مطالعهٔ مرثيه‌هاي ناييني براي بررسي سير تطور مرثيه‌سرايي در ايران لازم مي‌نمايد.