بررسي كتاب الشكوك رازي بر جالينوس

زمينه و هدف: در دوره نهضت ترجمه و پيش از آن انديشه‌هاي طبي و فلسفي يونان باستان به نوعي قطعي قلمداد مي‌شد، از جمله ويژگي‌هاي دوره تأليف، نوآوري‌هايي در طب و ايجاد شك و ترديد در برخي باورهاي علوم يونان است. اين پژوهش به ايرادهايي كه رازي درباره موضوع طب به جالينوس در كتاب «الشكوك رازي» مي‌گيرد، مي‌پردازد. از آن جهت كه براي نخستين‌بار در دوره تمدن اسلامي، برخي از انديشه‌هاي جالينوس در كتاب يادشده مورد نقد و بررسي قرار گرفته است، بررسي و تحليل كتاب رازي از جايگاه و اهميت ويژه‌ايي برخوردار است.مواد و روش‌ها: اين پژوهش در راستاي بيان استقلال نظري دانشمندان اسلامي، به‌ ويژه رازي، به روش پيمايش كتابخانه‌اي با تكيه بر منابع اصيل تاريخ پزشكي انجام گرفته است.يافته‌ها: ايرادهايي كه رازي بر ديدگاه‌هاي طبي جالينوس وارد دانسته و همچنين نظرات مخالف با رازي در مورد اين كتاب، بيان مي‌شود. با بررسي‌هاي انجام‌شده مشخص گرديد كه كتاب «الشكوك» به طور كامل به زبان فارسي ترجمه نشده است و تنها چند تصحيح بر آن انجام گرفته است. دو نمونه از تصحيحات، متعلق به مهدي محقق و مصطفي لبيب عبدالغني مي‌باشد. سه نسخه از كتاب الشكوك رازي علي جالينوس در كتابخانه‌ ملك به شماره 4573 (كه اكنون در اختيار كتابخانه آستان قدس رضوي است)، كتابخانه مجلس شوراي اسلامي به شماره 9014 و كتابخانه ملي به شماره 2915085 كه از روي نسخه موجود در ملك استنساخ شده‌اند، موجود مي‌باشد.نتيجه‌گيري: كتاب الشكوك مي‌تواند به عنوان يك منبع معتبر علمي و تاريخي در اختيار محققاني كه قصد مطالعه در مورد جالينوس و حتي خود رازي دارند، مورد استفاده قرار گيرد. از اين اثر مي‌توان مقالات ارزشمندي در موضوع‌هاي گوناگون طبي و فلسفي به رشته تحرير درآورد.