عوامل موثر بر متنوع‌سازي صادرات صنعتي در ايران

Factors Affecting Diversification of Industrial Exports in Iran

امروزه رشد صادرات غيرنفتي به عنوان روشي مؤثر جهت دستيابي به رشد اقتصادي با توجه به بي­ثباتي درآمدهاي نفتي، مطرح است. در اين راستا ضرورت بررسي عوامل مؤثر بر آن به منظور اتخاذ سياست­ هاي تجاري مناسب برجسته مي­ گردد. با توجه به تأكيد برنامه­ هاي توسعه كشور بر رشد صادرات غيرنفتي، متنوع ­سازي صادرات يكي از سياست­ هاي مناسب در اين زمينه است. هدف از اين مطالعه ارزيابي عوامل مؤثر بر متنوع­ سازي صادرات صنعتي در ايران است. براي اين منظور جهت تعيين ميزان تنوع صادرات از شاخص هرفيندال - هريشمن و براي تخمين مدل از روش فيلتر كالمن طي دوره 1978 تا 2012 استفاده شده است. نتايج مقاله حاكي از ارتباط مثبت و معنادار بين سرمايه­ گذاري مستقيم خارجي، سرمايه­ گذاري داخلي، شاخص رقابت­ پذيري، توسعه بخش مالي، قدرت نهادي و نرخ ارز با تنوع صادرات است. اين يافته­ ها پيامدهاي مهمي از نظر سياستي جهت تدوين برنامه­ هاي آتي به منظور دستيابي به توسعه پايدار دارد. بنابراين پيشنهاد مي­ گردد به منظور افزايش درجه تنوع ­سازي صادرات رشد اعتبارات به بخش خصوصي و افزايش توان رقابتي بين­ المللي براي جذب سرمايه­ گذاران خارجي مد نظر قرار گيرد.

Non-oil export growth is considered as an effective way to achieve economic growth due to the instability of oil revenues in countries with oil reserves. In this regard, the necessity of studying the factors influencing export diversification is also highlighted as the adoption of business policies. Considering the emphasis of the country's development plans on the growth of non-oil exports, diversification of exports is one of the suitable policies in this regard. The purpose of this study was to evaluate the role of the specific and definite factors of Iran in determining the process of export diversification. To this end, we used the Herfindahl-Hirschman Index for nine commodity groups to determine the export variability, using the Kalman filter method and time series data for the period 1978-2012. The above study suggests a positive and significant relationship between foreign direct investment, domestic investment, competitiveness index, financial sector development and institutional strength, and the growth of the exchange rate with the diversification of exports in this country. These findings have important policy implications for developing future plans. Therefore, it is recommended that Iran consider private sector credit in future development plans and improve its international competitive ability to attract foreign and domestic investors.