بخش بندي گردشگري در نواحي روستايي با تاكيد بر عوامل انگيزشي: مورد مطالعه حوضه آبريز رودخانه كُلان ملاير

Segmenting tourism in rural area by emphasizing on motivational factors: Case study of Kolan river catchment area

اين پژوهش به بخش‌بندي بازار در منطقه نمونه گردشگري حوضه آبريز رودخانه كُلان شهرستان ملاير مي‌پردازد. جامعه آماري گردشگراني است كه به قصد تفريح و گردش و گذران اوقات فراغت به محدوده مورد مطالعه سفر مي‌كنند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ي محقق ساخته شامل 32 گويه است و به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده تعداد 200 مورد پرسشنامه از گردشگران بدست آمد. آمار توصيفي، و روش‌هاي تحليل عاملي اكتشافي و تحليل خوشه‌اي براي تجزيه و تحليل داده‌ها به كار رفت. بر مبناي نتايج تحليل عاملي 7 عامل اصلي انگيزشي گردشگري در سطح منطقه شناسايي شد، شامل: روستاگرايي، وابستگي و تعلق‌مكاني، آسايش و استراحت، طبيعت‌گردي و ورزش، تفريحات گروهي، خريد توليدات‌روستايي، هيجان و تازگي، معنويت و خلوت؛ بر اساس اين عوامل انگيزشي نتيجه نهايي بخش‌بندي گردشگران نشان مي‌دهد كه بازار تقاضاي گردشگري در منطقه قابل تقسيم به 7 بخش است. گروه يك با انگيزه متنوع 12 درصد، گروه دوم با انگيزه تفريحات گروهي 17 درصد، گروه سوم با تركيب سني جوان تر و انگيزه‌ ماجراجويانه 18/5 درصد، گروه چهارم با انگيزه روستاگرايانه 15 درصد، گروه پنجم با انگيزه خريد 10/5 درصد، گروه ششم با انگيزه تعلق مكاني در كنار ميل به آسايش و استراحت 19/5 درصد، و گروه هفتم با گرايش خاص به تعلق مكاني 7/5 درصد از كل جامعه نمونه را در برمي‌گيرند. اين نتايج مي‌تواند در راستاي بهره‌گيري بهينه از انواع منابع موجود در منطقه، توسط مديران و مسئولان محلي، و همچنين صاحبان كسب و كارهاي گردشگري، متناسب با نيازهاي واقعي بخش‌‌هاي متنوع بازار گردشگر روستايي به كار گرفته شود.

This research is conducted on tourist segmentation in the touristy catchment area of Kolan river in Malayer Township. The statistical population is tourists who travel to the area for recreation, tourism and leisure. The research tool is a self-administrated questionnaire. By the method of Simple random sampling we collected a total of 200 questionnaires of tourists in the study area. Descriptive statistics and exploratory factor analysis and cluster analysis was used to analyze the research data. Based on the results of factor analysis were identified even major factor in tourists' motivations at the regional level, including: Rurality, sense of place and place belonging, rest and relaxation, nature-based tourist activities, group outdoor recreational activities, purchase the rural production, excitement and novelty, spirituality and solitude. According to this motivational factors final result of tourism segmentation shows that tourism demand in the market consisted 7 difference segments. cluster 1 with a diverse motivation of 12%, cluster 2 with togetherness motivation 17%, third cluster as a younger age group with adventure motivation 18.5%, cluster 4 with rurality motivation 15%, fifth cluster whit shopping motivation 10%, sixth cluster with sense of place and desire for comfort and rest 19.5%, and seventh cluster with a particular tendency to sense of place 7.5% of the sample population as a whole. The results could be utilize in order to optimize the use of available resources in the area by managers and local authorities, as well as owners of tourism businesses, compatible with the actual needs of various sectors in rural tourism market.