الگوي شبكه‌اي شريعت در نظريۀ معرفت ابن‌عربي و پيامدهاي انسان‌شناختي آن

The Network Model of Sharia in the Epistemic Theory of Ibn Arabi and Its Anthropological Outcomes

نظريۀ معرفت ابن‌عربي با شريعت پيوند ناگسستني دارد. وي شريعت را يگانه طريق براي رسيدن به حقيقت مي‌داند. شريعت به‌مثابۀ ميزان شناخت، منبع معرفت و تأمين‌كنندۀ يقين مضاعف، از ديگر نقش‌هاي شريعت در نظريۀ معرفت اوست. شريعت در هر دو ساحت نظر و عمل، ميزان است؛ در حوزۀ نظر، هم در معارف عقلي و هم در معارف شهودي، ميزان محسوب مي‌شود كه مي‌توان آن را به دو صورت باواسطه و بدون واسطه فهم كرد. سالك طريق حقيقت با الگو قرار دادن دين الهي و تقليد از آن، واجد سه‌گانه‌هاي عدالت، حكمت و ادب خواهد شد. تحقق اين صفات در ساحت وجودي او، ضرورت توجه به اسباب و علل ثانوي را به‌همراه دارد. ابن‌عربي چكيدۀ اين اسباب و علل ثانوي را با عنوان «هويت» آدمي نام مي‌برد و آن را اگرچه حجاب و مانع مي‌داند؛ حجابي كه گريزي از آن نيست و حكمت، حرمت نهادن اين حجاب را اقتضا دارد.

Ibn Arabi’s epistemology has an irrevocable tie with sharia. For Ibn Arabi, Sharia is the single route to the truth. Sharia is the criterion for cognition, the source of cognition and the provider of double certitude in his epistemology. Sharia, in his view, acts as a criterion in the field of theory and practice. In theory, sharia is also a criterion in both intellectual knowledge and visionary knowledge both of which, the author believes, are comprehended with or without a mediator. The one who travels with his intellects toward the truth takes the divine religion as his model and imitates it to acquire the triad of justice, knowledge and etiquette. The realization of these characteristics in his existence necessitates attending the secondary causes. Ibn Arabi introduces the gist of these secondary causes as the human “identity” and although he considers it a barrier, he believes that it is an inevitable barrier, and wisdom requires reverence to this barrier.