مقايسۀ تحليليِ تفسير كانت از ايوب (ع) و كي‌يركگارد از ابراهيم (ع)

An Analytic Comparison of Kant's Interpretation of Job (a) and Kierkegaard's Interpretation of Ibrahim(a)

كانت، دين را بر ستون اخلاق استوار مي‌كند و در رسالۀ «شكست كل تلاش‌هاي فلسفي در خصوص مسئلۀ عدل الهي»، ضمن ارائۀ تفسير اخلاقي از شخصيت ايوب (ع)، وي را نمايندۀ «تئوديسۀ اصيل» مي‌خواند. اما نزد كي‌يركگارد، ايمان، سنتزي است از تز (طلب) و آنتي‌تز (ترك). اين فرآيند را در «ترس‌ و لرز»، در ماجراي قرباني كردن اسماعيل (ع) مي‌توان ادراك كرد. كي‌يركگارد معتقد است كه ايمان، بازداشتِ اخلاق است. يعني تسليم در برابر امر محال كه عقل از پذيرش آن سر باز مي‌زند، اما ايمان، امر محال را ممكن مي‌پندارد. اگر عقل به پارادوكس مطلق، نه مي‌گويد و اگر اخلاق آن را مذمت مي‌كند، باز هم با اتكاي به ايمان است كه ابراهيم (ع) مي‌تواند جان پسر خود را بگيرد. در نوشتار حاضر بر آنيم تا با محوريتِ نسبت دين و اخلاق، نقاط واگرا و همگراي اين دو متفكر در پرداختن به ايوب (ع) و ابراهيم (ع) را واكاوي كنيم.

Kant bases religion on ethics, and in his treatise “On the miscarriage of all philosophical trials in Theodicy”, by representing Job as an ethical character, calls him a representative of authentic Theodicy. But, the faith for Kierkegaard is a synthesis of the thesis (desire) and antithesis (abandonment). This process can be perceived in Fear and Trembling, in the story of sacrifice of Isaac. Kierkegaard believes that faith is a teleological suspension of ethics, i.e. resignation to the absurd that reason tends to deny while faith can accept the absurd. Although reason rejects the absolute paradox and morality convicts such a paradox, it is just due to the faith that causes Ibrahim to try to sacrifice his son. This paper seeks to examine the divergent and convergent opinions of these two thinkers toward Job and Ibrahim based on Kant and Kierkegaard’s thought about the relation between ethics and religion.