پديد آورندگان :
سلطاني پور، محمدامين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، بندرعباس - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي هرمزگان , اسدپور، رحمان سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، بندرعباس - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي هرمزگان
كليدواژه :
استان هرمزگان , بذر , پيش تيمار , توليد نهال , قلمه زني
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: استفاده از گونه‌هاي گياهي بومي در برنامه جنگلكاري‌ها و فضاي سبز شهري با توجه به سازگاري و نياز آبي كم آن‌ها بسيار ضروري به نظر مي‌رسد. گونه‌هاي درختچه‌اي پيچيلوك (Leptadenia pyrotechnica)، گيشدر (Periploca aphyla) و بنگلا (Vitex agnous-castus) از گونه‌هاي بومي استان هرمزگان هستند كه نه تنها داراي منظري بسيار زيبا هستند بلكه با شرايط خشكي و كم آبي منطقه كاملا سازگار هستند. بنابراين، اين تحقيق با هدف بررسي امكان توليد نهال درختچه‌هاي پيچيلوك (Leptadenia pyrotechnica)، گيشدر (Periploca aphyla) و بنگلا (Vitex agnous-castus) در سال 1394 در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي هرمزگان انجام شد. مواد و روش‌ها: توليد نهال به دو روش تكثير از طريق كاشت بذر و قلمه‌زني انجام شد. تيمارهاي پيش‌رويشي تكثير از طريق بذر شامل قرار گرفتن بذور در اسيد سولفوريك به مدت 3 دقيقه، اسيد سولفوريك به مدت 6 دقيقه، اسيد سولفوريك به مدت 9 دقيقه، آب جوش به مدت 24 ساعت، آب جوش به مدت 48 ساعت، آب جوش به مدت 72 ساعت، خراش‌دهي با ماسه و خيساندن در آب معمولي (شاهد) و تيمار پيش‌رويشي تكثير از طريق قلمه، استفاده از هورمون NBAبود. يافته‌ها: نتايج نشان داد بهترين تيمار براي سبز شدن بذور گونه‌هاي پيچيلوك (Leptadenia pyrotechnica) و گيشدر (Periploca aphyla) تيمار آب جوش 72 ساعت است كه 100 درصد جوانه‌زني داشتند. بالاترين درصد جوانه‌زني بذور گونه بنگلا (Vitex agnous-castus) در تيمار خراش‌دهي با 20 درصد بود. بررسي توليد نهال گونه‌ها از طريق قلمه نشان داد كه گونه‌هاي بنگلا (Vitex agnous-castus) و پيچيلوك (Leptadenia pyrotechnica) به هورمون نسبت به شاهد پاسخ بهتري دادند و 100 درصد قلمه‌ها از طريق هورمون سبز شدند. ضمن آن‌كه گونه گيشدر از طريقه قلمه اصلا تكثير نشد. نتيجه‌گيري: براي توليد نهال گونه بنگلا (Vitexagnous-castus) مي‌توان از قلمه استفاده نمود ولي دو گونه پيچيلوك (Leptadenia pyrotechnica) و گيشدر (Periploca aphyla) را از طريق بذر و با تيمار آب جوش 72 ساعت مي‌توان تكثير كرد. البته براي گيشدر (Periploca aphyla) هم قلمه و هم بذر مناسب است ولي براي تكثير در سطح وسيع طبيعي است كه بذر اقتصادي‌تر و آسانتر است. با توجه به اينكه هر سه گونه انتخاب شده بومي استان هرمزگان مي‌باشند و نيز با توجه به محدوده پراكنش و دامنه ارتفاعي حضور هر سه گونه، لذا محدوديتي براي استفاده در برنامه‌هاي جنگلكاري و فضاي سبز شهري شهرستان بندرعباس از لحاظ اقليمي و اكولوژيكي براي هر سه گونه مورد مطالعه وجود ندارد.
چكيده لاتين :
Background and Objective:The use of indigenous herbaceous species in the plantation and urban green space seems to be necessary due to their adaptation and low water requirements. Species of Leptadenia pyrotechnica, Periploca aphyla and Vitex agnous-castus are native species of Hormozgan province that are not only beautifully landscaped but also fully compatible with the drought and dehydration of the region. Therefore, this research was conducted to investigate the possibility of seedlings production of Leptadenia pyrotechnica, Periploca aphyla and Vitex agnous-castus shrubs in Hormozgan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center in 2015.
Materials and Methods: Seedlings were produced using two replication methods through seed and cutting. Propagation pretreatments included seed placement in sulfuric acid for 3 minutes, sulfuric acid for 6 minutes and sulfuric acid for 9 minutes, boiling water for 24 hours, boiling water for 48 hours and boiling water for 72 hours and sand scrubbing and soaking in normal water (control) and the proliferation treatment through cuttings using IBA (Indol Butiric Acid) hormone with 500 ppm for 1 minute.
Results:The results showed that the best treatment for germination of Leptadenia pyrotechnica’s seeds and Periploca aphylla species was 72 hours of boiling water, which had 100% germination. The highest percentage of germination of Vitex agnus-castus’s seeds was in treatment of scrubbing were 20% in germination. The study of sprout seedlings showed that the species of Vitex agnus-castus and Leptadenia pyrotechnica responded to the hormone more than the control condition, and 100% of the cuttings were produced by the hormone. Meanwhile, the Periploca aphylla did not propagate through the cuttings.
Conclusion: Cuttings can be used for the production of Vitex agnous-castus seedlings, but two species of Leptadenia pyrotechnica and Periploca aphyla can be replicated through seed and boiled water for 72 hours. Of course, for Periploca aphyla, both cuttings and seeds are appropriate, but it is natural for reproduction on a large scale that the seed is more economical and easier. Due to the fact that all three selected species are native to Hormozgan province, and due to the distribution range and elevation range, the presence of all three species, Therefore, there is no limitation for use in the plantation and urban green spaces of Bandar Abbas in terms of climate and ecology for all three species studied.
Keywords: Bandarabbas, medicine, seedlings production, shrub. Conclusion: Cuttings was the most suitable method for propagation of V. agnus-castus L.
pyrotechnica. P. aphylla can be reproduced through seed under boiled water treatment for 72
hours. Of course, for P. aphylla, both cuttings and seeds are appropriate. However, in large-scale
plantations, reproduction with a seed is more economical and easy. Owing to the high
distribution and being native of the studied species in Hormozgan province, it seems there is no
limitation for extending of these plant species climatically and ecologically and their plantation
in afforestation and urban green spaces programs of Bandar Abbas is strongly recommended.
