پديد آورندگان :
زماني، الهه دانشگاه اردكان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني , دهستاني اردكاني، مريم دانشگاه اردكان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني , كمالي علي آباد، كاظم دانشگاه يزد - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم خاكشناسي
كليدواژه :
بنزيل آنين , شاخساره، , قهوه اي شدن , كشت درون شيشه اي , MS تغيير يافته , سرو ابركوه
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: سرو ابركوه (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis (Mill) Gord) از كهنسالترين درختان دنيا مي‌باشد. از آنجا كه اين گياه طي زندگي طولاني خود، شرايط محيطي نامساعد زيادي را تحمل نموده است، لذا در صورت ازدياد اين گنجينه ارزشمند، مي‌توان جمعيت گياهي زيادي را با توانايي مقاومت به شرايط نامساعد محيطي توليد نمود. يكي از بهترين روش‌هاي نگهداري، حفظ و ازدياد گياهان در حال انقراض و كميابي همچون اين گياه، كشت بافت آن است. پژوهش حاضر به منظور تعيين بهترين محيط كشت و غلظت بنزيل آدنين (BA) در تكثير درون شيشه‌اي سرو ابركوه انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين پژوهش، هفت محيط كشت‌ها شامل موراشيك و اسكوگ (MS) و انواع محيط كشت MS تغييريافته شامل ½ MS، ¾ MS، MS بدون نيترات آمونيوم (NH4NO3)، MS با نصف مقدار منابع نيتروژن (KNO3, NH4NO3)، MS با ويتامين تغييريافته گروه 1 و 2 همراه با سه غلظت BA (صفر، 1/0 و 1 ميليگرم در ليتر) در مرحله استقرار و پنج غلظت (صفر، 1، 5/1، 2 و 5 ميليگرم در ليتر) در مرحله پرآوري استفاده گرديد. آزمايشها در هر دو مرحله به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي با پنج تكرار مورد بررسي قرار گرفتند.
يافته‌ها: در مرحله استقرار، بيشترين رشد طولي و كمترين درصد قهوه‌اي (53/14 درصد) شدن در محيط كشت ½ MS حاصل شد. همه محيط‌هاي كشت مورد استفاده در مرحله استقرار به جز MS با نصف مقدار منابع نيتروژني منجر به حفظ سبزينگي ريزنمونه‌ها شدند. با افزايش غلظت BA، طول شاخساره به‌طور معني‌داري افزايش يافت. به‌طوري كه بيشترين رشد طولي در محيط‌هاي كشت حاوي 1 ميلي-گرم در ليتر BA به‌دست آمد. در تمام محيط‌هاي كشتي كه ميزان نيتروژن تغيير يافته يا حذف شده بود، ميزان رشد طولي و توليد شاخساره به‌طور معني‌داري نسبت به ساير محيط‌هاي كشت كاهش يافت. در مرحله پرآوري، بيشترين تعداد شاخه و رشد طولي در محيط كشت ½ MS حاوي 2 ميليگرم در ليتر BA و بيشترين درجه سبزينگي در ريزنمونه‌هاي كشت شده در محيط‌هاي كشت MS و ½ MS حاصل شد. بر اساس نتايج مشخص شد كه با افزايش غلظت BA در مرحله پرآوري، طول و تعداد شاخساره به‌طور معني‌داري افزايش يافت، در حالي‌كه درجه سبزينگي به‌طور معني‌داري كاهش يافت. نتيجه‌گيري: به‌طور كلي، ميزان پرآوري، طول و تعداد شاخساره به ميزان قابل توجهي به مقدار مواد غذايي دريافتي و نوع محيط كشت وابسته است. بنابر نتايج حاصل از اين پژوهش، جهت ريزازديادي سرو ابركوه محيط كشت ½ MS حاوي 1 ميليگرم در ليتر BA در مرحله استقرار و 2 ميليگرم در ليتر BA در مرحله پرآوري، توصيه مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Abarkooh cypress (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis (Mill) Gord) is one of the oldest trees in the world. Because of its prolonged life, the plant has tolerate many adverse environmental conditions, so if this valuable treasure is propagated, it can produce a large plant population with the ability to withstand extreme environmental conditions. Tissue culture is one of the best methods for protection and propagation of in danger and rare plants such as this plant.
Materials and methods: This study was conducted to determine the best culture media and concentration of BA in micropropagation of Abarkooh cypress plant. In this research, different culture media such as Murashige & Skoog (MS) and modified MS contained ½ MS, ¾ MS, MS without ammonium nitrate, MS with ½ nitrogen, source MS with modified vitamin-1 and 2 group by three concentrations of BA (0, 0.1 and 1 mg/l) in establishment phase and five concentrations (0, 1, 1.5, 2 and 5 mg/l) in proliferation phase were used. Experiments were performed in factorial and completely randomized design with five replications.
Results: In establishment phase the highest length and number of shoots as well as the lowest percentage of browning were obtained in ½ MS culture medium. All culture media except MS with ½ nitrogen source, maintained greening degree. By increasing the BA concentration in establishment stage, length of shoots significantly, increased. However, the highest length of shoots was obtained in culture media supplemented by 1 mg/l BA. In all media with modified nitrogen source or without it, length and number of new shoots significantly decreased in compare other culture media. In proliferation phase, the highest number and length of shoots were obtained in ½ MS culture medium supplemented by 2 mg/l BA and the highest greening degree was recorded in cultured explants ½ MS and ¾ MS culture media. According to the results, by increasing BA concentration in proliferation stage, length and number of shoots significantly increased, but greening degree significantly decreased.
Results: Generally, proliferation rate, length and number of shoots greatly depended on nutrition of explants and kind of culture medium. According to the results of this study, ½ MS culture medium supplemented by 1 mg/l BA in establishment stage and 2 mg/l BA in proliferation stage, is recommended.
Generally, proliferation rate, length and number of shoots greatly depended on nutrition of explants and kind of culture medium. According to the results of this study, ½ MS culture medium supplemented by 1 mg/l BA in establishment stage and 2 mg/l BA in proliferation stage, is recommended.
