پديد آورندگان :
يوسفي، مرضيه دانشگاه گلستان - دانشكده علوم , عمراني، هادي دانشگاه گلستان - دانشكده علوم , شمعانيان، غلامحسين دانشگاه گلستان - دانشكده علوم , شفيعي بافتي، بهنام دانشگاه گلستان - دانشكده علوم
كليدواژه :
البرز شرقي , زغالسنگ , معدن غزنوي , كاني‌شناسي
چكيده فارسي :
معدن زغالسنگ غزنوي در 45 كيلومتري جنوب شهرستان آزادشهر واقع شده و يكي از معادن فعال استان گلستان است. استخراج زغال از لايه‌هاي زغال‌دار اول و سوم معدن غزنوي صورت مي‌پذيرد. بررسيهاي كاني‌شناسي به وسيله روش پراش پرتو x (XRD) و ميكروسكوپ الكتروني روبشي مجهز به طيف پراش انرژي پرتو x (SEM/EDS) بيانگر حضور كوارتز و كانيهاي رسي به عنوان كانيهاي اصلي و كانيهاي پيريت (± پيريت آرسنيك‌دار)، ژيپس، ژاروسيت (ناتروژاروسيت)، گوتيت، هماتيت، پلاژيوكلاز، فلدسپات قليايي، ± روتيل، ± كروندوم و ± برلينيت كانيهاي فرعي در زغالسنگ غزنوي هستند. پس از تشكيل زغالسنگ، بر اثر هوازدگي كانيهاي آهن‌دار اوليه مانند پيريت، كانيهاي ژاروسيت، ناتروژاروسيت، هماتيت و گوتيت با خاستگاه ثانويه تشكيل شدهاند. كانيهاي برلينيت، روتيل، كروندوم، پلاژيوكلاز و ميكروكلين در زغالسنگ معدن غزنوي خاستگاه اوليه (درونزاد) نداشته و طي رسوبگذاري مواد آلي به صورت ثانويه (برونزاد) از بيرون وارد حوضه رسوبي شدهاند. وجود كانيهاي كوارتز، پلاژيوكلاز، فلدسپات قليايي، روتيل و كروندوم نشان مي‌دهد كه اين كاني‌ها برآمده از فرسايش واحدهاي آذرين قديميتر مثل بازالت سلطان ميدان و گرانيتهاي قليايي منطقه خوش‌ييلاق هستند كه به محيط‌هاي باتلاقي حمل شدهاند. در زغال‌سنگهاي مورد بررسي دو نسل پيريت وجود دارد. پيريتهاي درونزاد نسل اول، خودشكل بوده و در زمينه زغالسنگ پراكنده هستند. پيريتهاي درونزاد نسل دوم، دانه ريز و بي‌شكل هستند و پس از تشكيل زغال‌سنگها به صورت پركننده درز و شكافها ديده مي‌شوند. بررسي يك نمونه زغالسنگ معدن غزنوي با روش طيفسنجي تبديل فوريه فروسرخ (FT-IR) نشان مي‌دهد كه در آن علاوه بر كانيهاي سيليكاته و رسي، گروههاي عاملي و همچنين ارتعاشات كششي C=C آروماتيك در رابطه با بخش آلي و گروه عاملي OH مربوط به حضور كانيهاي آبدار در اين زغال‌سنگها وجود دارند.
چكيده لاتين :
The Ghoznavi coal mine, as an active mine in Golestan Provice, is located about 45km south of Azadshahr. Coal extracted from first (I) and third (Ш) coal layers. XRD and SEM/EDS studies indicate the presence of quartz and clay minerals as major and pyrite (arsenopyrite), gypsum, jarosite (natrojarosite), goethite, hematite, plagioclase, K-feldspar, rutile and corundum as minor minerals. After coal formation, jarosite, natrojarosite, hematite and goethite were formed due to the alteration of primeray iron-bearing minerals, such as pyrite. Berlinite, rutile, corundum, plagioclase and K-feldspar are not syngenetic minerals in the studied coal and they were transported from the outside to the sedimentary basin during precipitation of the organic materials. Presence of the quartz, plagioclase, K-feldspar, rutile and corundum seem to be generated from older igneous units such as Soltan Meydan basalts and alkaline granite in the Khoshyeilagh region, which are transfered to the lagoon. There are two generations of pyrite in the coal layers, including syngenetic euhedral pyrite, which is distributed throughout the coal matrix, and subhedral to anhedral pyrite as fissure filling. FT-IR study shows the presence of silicate and clay minerals, aromatic C=C stretching vibration related to the organic materials, and OH-bands related to the OH-bearing minerals.
