پديد آورندگان :
اعلمي نيا، زهرا دانشگاه اصفهان - دانشكده علوم , فتاحي، شيرين دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي , عسكري، علي دانشگاه فردوسي - دانشكده علوم
كليدواژه :
كانسار مس , بونينيت , توالي افيوليتي , فريمان
چكيده فارسي :
كانسار مس بزجاني در 30 كيلومتري غرب شهرستان فريمان در استان خراسان رضوي واقع است. سرپانتينيتها و بازالتهاي توالي افيوليتي فريمان سنگ ميزبان اين كانسار هستند. ذخيره معدني از دو بخش زيرين و بالايي تشكيل شده است. بخش زيرين پهنه داربستي (استرينگر) را شكل داده است كه در آن سولفيدهاي اوليه به صورت رگهاي، رگچهاي و افشان ديده ميشوند و بخش بالايي ساختار عدسي شكل دارد كه در آن سولفيدهاي اوليه به صورت نواري، كروي و ريزدانه ديده ميشوند. بررسيهاي كانيشناسي نشان ميدهد كه پيريت، ماركاسيت، كمتر كالكوپيريت، بورنيت، اسفالريت، گالن، مس طبيعي و مگنتيت كانيهاي اوليه اين كانسار هستند كه توسط كانيهاي ثانويهاي همچون كوپريت، تنوريت، كووليت، كالكوسيت، كريزوكولا، مالاكيت، آزوريت، جاروسيت، ليمونيت و هماتيت همراهي ميشوند. بر اساس زمينشيمي عناصر كم تحرك، سنگهاي آذرين مافيك ميزبان ذخيره در موقعيت زمينساختي بونينيت قرار ميگيرند. محاسبات تغييرات جرم نشان ميدهند كه در تكوين ذخيره مس بزجاني، عناصري چون Cu، Pb، Th، As، Ag، Tl و U دچار غنيشدگي شدهاند. نتايج بدست آمده از سنگ ميزبان، ساخت و بافت، كانيشناسي و زمينشيمي آشكار ميكنند كه ذخيره بزجاني شباهت زيادي به كانسارهاي سولفيد تودهاي مس- روي همراه با سنگهاي آذرين مافيك دارد. اين ذخيره در تكامل خود چهار مرحله دگرساني گرمابي، هوازدگي زيردريايي، دگرگوني ناحيهاي، و اكسايش سطحي را پشت سر گذاشته است.
چكيده لاتين :
The Bozjani copper deposit is located about 30 km west of Fariman city, Khorasan Razavi Province. Host rocks to mineralization are mostly pridotites and basalts of Fariman ophiolitic sequence. Ore body consists of two parts: lower and upper. Lower part has formed a stringer of primary sulfides as stockwork, veinlets, and disseminated. Uppermost part has lenticular shaped dominated by ribbon-like, fine grain and rounded primary sulfides. Mineralogical investigations show pyrite, marcasite, chalcopyrite, bornite, sphalerite, galena, native copper, and magnetite are primary minerals of ore body associated with secondary minerals as coprite, tenorite, covellite, chalcocite, chrysocolla, malachite, azurite, jarosite, limonite, and hematite. According to geochemistry of immobile elements, the host mafic rocks fall in boninite tectonic setting. Mass balance calculations show enrichments of Cu, Pb, Th, As, Ag, Tl and U during evolution of Bozjani copper deposit. The results of host rock, structure, texture, mineralogy and geochemistry in this research reveal that Bozjani deposit resemble volcanic massive sulfide deposit dominated by mafic rocks. Evolution of this deposit is related to four stages including hydrothermaly alteration, seafloor weathering, regional metamorphic and weathering of terrestrial.