جايگاه و اهميت مبادلات مرزي در تحولات فضايي ناحيه ي روستايي شهرستان گناوه

ماهيت و دامنه فعاليت­هاي اقتصادي پيوسته زمينه‌ساز دگرگوني فضايي نظام­هاي سكونتگاهي بوده است. در همين ارتباط، مبادلات مرزي در تحول فضايي سكونتگاه­هاي ساحلي و مرزي از اهميت خاصي برخوردار است. ناحيه گناوه (استان بوشهر) واقع در حاشيه خليج فارس، از نظر ساختار طبيعي، جلگه­اي خشك و بياباني است كه با محدويت منابع طبيعي آب و خاك روبرو است. اين ناحيه افزون بر 52 سكونتگاه روستايي، داراي 2 كانون شهري است. روستاهاي ناحيه، با دسترسي به منابع محدود آب، در مجاورت راه­هاي ارتباطي و يا در حاشيه/ لبه خور يا پناهگاه طبيعي، در مجاورت دريا استقرار يافته‌اند. از اين رو، مبادلات مرزي در اين ناحيه براي دوام و پايداري روستاها نه تنها از اهميت ويژه برخوردار است، بلكه در روند زماني، زمينه‌ساز تحولات فضايي در اين روستاها شده است. اين مقاله در نظر دارد، ضمن بررسي سازوكارهاي حاكم بر مبادلات مرزي، نقش و اهميت آن را در دگرگوني فضايي روستاهاي ناحيه مورد شناسايي و تحليل قرار دهد. دوره مطالعه 1355 – 1395 بوده است. روش پژوهش كيفي بوده، براي جمع آوري داده هاي كمي از پرسش نامه در سطح 350 سرپرست خانوار و داده هاي كيفي از مصاحبه‌هاي نيمه ساختمند با 70 نفر از ساكنان روستاها، اعضاي شوراها و دهياري هاي روستاها استفاده شده است. تحليل داده ها نيز بر مبناي روش استدلال منطقي در چهارچوب مقوله­بندي يافته ها صورت پذيرفته است. نتيجه پژوهش بيانگر روند تحول نامطلوب اين ناحيه روستايي، نابرابري فضايي و عدم تعادل در توزيع جمعيت و فعاليت در سطح روستاهاست.