كليدواژه :
قرارداد بيع متقابل , عدم تقارن اطلاعات , مخاطرات اخلاقي , مخاطره اخلاقي مضاعف
چكيده فارسي :
مباحث مربوط به كارگزار و كارفرما و تعامل ميان آنان در قالب قراردادهاي مختلف، يكي از موضوعات مورد بحث در اقتصاد است؛ ازاين‌رو نظريه قراردادها و تئوري كارگزار−كارفرما در شكل‌هاي مختلف به بررسي اين موضوعات پرداخته است. يكي از مباحث مهم در اين باره، مسائل مربوط به مخاطرات اخلاقي ميان طرفين قرارداد است كه اين موضوع بايد در قراردادهاي نفتي نيز جهت ارائه مدل و طرح‌هاي انگيزشي مناسب براي بيشينه‌كردن منافع طرفين مورد توجه قرار گيرد.
يكي از انواع قراردادهاي نفتي، قراردادهاي بيع متقابل است. اين قراردادها به مرور زمان تكميل و اصلاح شده و در نسل قراردادهاي بيع متقابل نسل اول، دوم و سوم تدوين شده است؛ ازاين‌رو در اين مقاله تلاش شده است با توجه به ويژگي‌هاي نسل سوم قراردادهاي بيع متقابل نفتي (به‌عنوان كامل‌ترين نسخه) و مدل‌هاي مخاطرات اخلاقي، مدلي كه بيشترين انطباق با قراردادهاي نفتي دارد، انتخاب شود.
نتايج بررسي مدل‌هاي گوناگون مخاطرات اخلاقي، نشان مي‌دهد كه در قراردادهاي نفتي مخاطره اخلاقي در هر دو طرف قابل مشاهده است و در اين قراردادها مسئله كارفرما بيشينه‌كردن منافع طرفين است و تلاش هر دو طرف بر ميزان منافع آنها تأثيرگذار است؛ ازاين‌رو الگوي مخاطرات اخلاقي مضاعف انطباق بيشتري با قراردادهاي نفتي دارد و بهتر است به‌جاي الگوي مخاطره اخلاقي استاندارد، براي ارزيابي قراردادهاي نفتي بيع متقابل از الگوي مخاطره اخلاقي مضاعف استفاده شود.
چكيده لاتين :
Moral hazard in contracts, especially international oil contracts, is a key subject under the economics of information. In this article, considering the oil and gas industry specifications, oil contracts and moral hazard models, the proper model for evaluating buy-back contracts. Since moral hazard from both parties could be seen in oil contracts and both are maximizing their profit, despite the standard models, the employer (client) should consider two incentive constraints for both principal and agent. Accordingly, standard model is not proper to evaluate this type of contracts and two sided moral hazard models are more in compliance with oil contracts. The results say that in two sided moral hazard and non observable action of both party, no contracts touch first best conditions. In addition, short term essence of buy-back contracts, predefined proceeds of contract before starting point, fix interest rate, non flexibility of contract and defined obligations before operation, non flexibility of payment method from oil proceeds and lack of comprehensive reservoir study results in lack of incentive for selection of more optimal methods for for development oil fields with higher costs for maximizing mutual interests. Accordingly, buy-back contracts are not a second best optimal contract.
