پديد آورندگان :
عدالتيان، احمد دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد , احمديان، محمد علي دانشگاه آزاد اسلامي - واحد مشهد- جغرافيا و برنامه ريزي روستايي , بهنيافر، ابوالفضل دانشگاه آزاد اسلامي - واحد مشهد- جغرافيا و برنامه ريزي روستايي , جهاني ثاني، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي - واحد مشهد- جغرافيا و برنامه ريزي روستايي
كليدواژه :
استحصال آب باران , حوضه‌ي آبخيز پشت‌بامي , ذخيره‌ي باران , بحران آب , برنامه‌ريزي روستايي
چكيده فارسي :
ا توجه به اينكه كشورمان وارد يك دوره‌ي خشك‌سالي طولاني‌مدت شده است، تأمين آب و استفاده‌ي بهينه از آن به‌ويژه در نقاط روستايي از اولويت‌هاي خاص شده است. مهم‌ترين هدف تحقيق حاضر، امكان‌سنجي تأمين بخشي از آب مصرفي روستاها از طريق حوضه‌هاي آبخيز پشت‌بامي است. محقق اميدوار است كه با اشاعه‌ي فرهنگ استفاده‌ي بهينه از نزولات جوي، علاوه بر تأمين بخشي از نيازهاي روستاييان، به‌خصوص روستايياني كه به‌وسيله‌ي تانكر آب‌رساني مي‌شوند، از فشار بر منابع آب‌هاي زيرزميني كه در معرض مخاطرات جوي قرار دارند، كاسته شود. تحقيق از نوع هدف، كاربردي و از نظر ماهيت و روش، توصيفي تحليلي است. جمع‌آوري اطلاعات با دو شيوه‌ي ميداني و اسنادي صورت گرفته است. با توجه به جامعه‌ي آماري كه 57 روستاي بالاي 20 خانوار از بخش رضويه‌ي شهرستان مشهد را تشكيل مي‌داده، حجم نمونه از طريق فرمول كوكران معادل 251 خانوار تعيين گرديده است. ابزار اصلي تحقيق، پرسش‌نامه با مجموع 28 پرسش بوده است كه به روش تصادفي سيستماتيك انجام شد. با توجه به ضريب آلفاي كرونباخ به‌دست‌آمده (0.732) پايايي پرسش‌نامه‌ي مطلوب ارزيابي مي‌شود. در اين تحقيق به بررسي پتانسيل موجود براي جمع‌آوري آب باران از پشت‌بام پرداخته شد كه با توجه به نتايج به‌دست‌آمده با استفاده از اين سيستم مي‌توان سالانه در يك كاربري مسكوني روستايي به مساحت 75 مترمربع، 90/32 مترمكعب در سال در مصرف آب صرفه‌جويي كرد. روستاييان نه‌تنها از انگيزه‌ي بالاي مشاركت در اجراي اين طرح برخوردارند، بلكه به اهميت و بهره‌گيري از آن به‌عنوان يك روش ساده براي مقابله با بحران كم‌آبي و كاهش اتكا به سيستم‌هاي متمركز آب‌رساني به نقاط دوردست از قبيل آب‌لوله‌كشي، سد، چاه، قنات و تجديد حيات سطح ايستايي پي برده‌اند و خواهان حمايت‌هاي مالي و فني نهادهاي دولتي و خصوصي در رفع مشكلات هستند. ازجمله راهكارهايي كه در اين مقاله مورد تأكيد قرار گرفته، ايجاد روحيه‌ي مشاركت در روستاييان و اشاعه‌ي فرهنگ بهره‌برداري بهينه از نزولات جوي از طريق آموزش همگاني بوده است.
چكيده لاتين :
Climate changes, lack of atmospheric precipitation, increasing of world population, and in result, increasing the environmental pollutions in the face of relevantly fixed and nonincreasable renewable water sources concerned governors and experts in water issues. Geographically, Iran is located at the dry and semidry regions of the world in a way that, it has almost dry weather with little rain and snow, except at the Caspian Sea border and altitudes of Alborz and Zagros. It has also a limited water resources on the world average. The average raining is 250mm in a year, less than one third of world average raining, and the evaporation average is almost 3 of the world average.Frequent draught in our country has caused many economic and social problems for the rural society. The important part of gardens and farms which have benefitted from water sources such as spring, duct, rivers and seasonal rains, have been now deserted and have lost their capacity to cultivation in water method. Water shortage has made the economic activities difficult for the rurals and has destroyed part of their income sources. In result, the rurals inevitably leave their home and immigrate to big cities working in order to earn. Considering aridity crisis in Iran, knowing and using the newest scientific and technical methods, inspired by traditional methods, is necessary for decreasing the crisis of draught. One of the main methods which can be effective with the minimum time and cost for providing money in the rural areas, with the simple technology, is extracting rain water from rooftop basin aquifer. Employing this system will be practical in any time, any place, without any topographical geology limitation and with gathering rain water, it provides part of water supply of the rurals for home uses such as:hygienic, service, cleaning uses, cooking, feeding poultry and livestock. The history of extracting rain water systems dated back to the thousands of years B.C. and past civilizations have been using this water for drinking, irrigation and home uses. Supported by native knowledge, good researches have been done globally in the field of extracting rain water, but the studies in Iran are few. Furthermore, most of these studies have been done for more than one year, focusing on improving the moisture of soil for agriculture.Benefitting from the previous studies, this research attempts to study the effect of this system in a minimum time by measuring the possibility of rural water use by basin aquifers of rooftop with the purpose of resolving the problem of water supply to rural areas. This research has been done at Razaviyeh division, Mashhad, Khorasan Razavi. Razaviyeh division has been founded on 1991 and it is one the quarterly divisions of Mashhad, having three rural districts: Mayamey, Abravan, and Payin Velayat, admeasuring 387, 65 square kilometre. According to Iran Census Center, the population of Razaviyeh district has reached 50169 people (in 13566 families) in 2016.
