بررسي نگرش‌هاي فضايي و تبيين پارادايم شبكه‌اي: از موزائيك فضايي تا شبكۀ شهرهاي جهاني

علوم جغرافيايي علاوه بر پارادايمهاي علمي، شناخت شناسي ها و روش شناسي هاي علمي مسلط در هر دوره، متأثر از مقياسهاي جغرافيايي بوده است. مقياسهاي جغرافيايي هدايت گر جغرافيدانان براي شناخت پديده هاي فضايي و به طور كلي جهان خلقت بوده است. اين تحقيق با روش تحليلي و نگاه تاريخي به دنبال بررسي سير تحول مطالعات جغرافيايي بر مبناي مقياسهاي جغرافيايي است و سعي كرده است پارادايم شبكه اي متأثر از عصر جهاني شدن به عنوان نگرشي جديد در جغرافيا در قالب شهرهاي جهاني تبيين كند. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه تا كنون بر مبناي مقياسهاي جغرافيايي سه نگرش جغرافيايي براي شناخت پديده هاي فضايي وجود داشته است. نگرش موزائيكي، نگرش سيستمي و نگرش شبكه اي. تقريباً هر يك از اين نگرشها در دوره هاي خاصي بر علوم جغرافيايي مسلط بوده است. به طوري كه نگرش موزائيكي به لحاظ زماني قديمي تر و پارادايم مسلط فضايي در تحليل پديده هاي جغرافيايي بوده است و نگرش سيستمي مربوط به نيمه دوم سده بيستم و نگرش شبكه اي، پارادايم جديد است كه در دهه پاياني سده بيستم و سالهاي آغازين هزاره سوم در حال شكل گرفتن و تكميل شدن است. در پارادايم شبكه اي تأكيد بر روي روابط بين الشهري در جهان است اين در حالي است كه در پارادايم موزائيكي تأكيد بر كشور و روابط بين الملل و در پارادايم سيستمي تأكيد بر مناطق فراملي و تقسيم بنديهاي جهان است. به نظر مي رسد كه جغرافياي نوين نيازمند هر سه رويكرد است و هيچ يك به تنهايي نمي تواند تمام واقعيتهاي جهاني را توضيح دهد.