تحليل رابطۀ سرمايۀ اجتماعي و عوامل تهديد‌كنندۀ امنيت مورد شناسي: سكونتگاه‌‌هاي مرزي استان سيستان و بلوچستان

Analysis the Relationship of Social Capital and Threatening Factors of Security (Case Study: Border settlements of Sistan and Baluchestan

در سكونتگاه‌‌هاي واقع‌در مرزهاي شرقي ايران (مرزهاي بين ايران-افغانستان و ايران-پاكستان)، - كه بنا به دلايل امنيتي و غير‌امنيتي در زمرۀ مناطق مرزي بحران‌‌زا قلمداد شده‌‌اند- ميزان سرمايۀ اجتماعي پايين‌‌تر از حد انتظار به‌نظر مي‌‌رسد. اين در‌حالي است كه اين سرمايه از عوامل كليدي در توسعۀ پايدار سكونتگاه‌‌هاي مرزي شمرده مي‌‌شود؛ از‌اين‌رو پژوهش حاضر با هدف تبيين عوامل تهديد‌كنندۀ امنيت در چارچوب رهيافت سرمايۀ اجتماعي و بررسي تفاوت‌‌هاي مكاني آن در سكونتگاه‌‌هاي مرزي استان سيستان و بلوچستان انجام گرفته است. سرمايۀ اجتماعي، شاخص‌‌هاي اعتماد، مشاركت و انسجام اجتماعي را در‌بر مي‌‌گيرد. عوامل تهديد‌كنندۀ امنيت نيز بي‌سازماني اجتماعي، محروميت نسبي و فقدان كنترل اجتماعي را شامل مي‌‌شود. روش پژوهش توصيفي- تحليلي و همبستگي است. به‌دليل گستردگي جامعۀ آماري، 382 نفر از مردم محلي به روش كوكران و 136 نفر مدير محلي به روش سرشماري از ميان شهرستان‌‌هاي ميرجاوه، سراوان و زهك به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده‌‌هاي تحقيق به روش منطق فازي (نرم‌افزار MATLAB) و روش‌‌هاي آماري (SPSS) پردازش و تحليل شد. يافته‌‌هاي پژوهش حاكي‌از ميزان نسبتاً بالاي سرمايۀ اجتماعي و ميزان متوسط تهديد‌كننده‌‌هاي امنيت به‌ترتيب با درجۀ (0/628) و (0/593) و نيز همبستگي بالا و معكوس بين سرمايۀ اجتماعي و تهديد‌كننده‌‌هاي امنيت (0/838-) است. همچنين يافته‌‌ها بيانگر وجود تفاوت‌‌ معنادار مكاني از‌نظر موقعيت سياسي- جغرافيايي و نبود آن از‌نظر نوع سكونتگاه (روستايي و شهري بودن) است؛ بنابراين نتايج پژوهش نشانگر فقدان مديريت كارآمد مناطق مرزي در منطقه و فقدان نگاه فرصت‌‌زا و فرصت‌‌ساز به مرز و مناطق مرزي است كه معيشت و ساير ابعاد زندگي مرزنشينان را در پيوند با امنيت و توسعۀ منطقه‌اي و ملي تأكيد كند.

In settlements located on the eastern borders of Iran (the borders between Iran and Afghanistan, Iran and Pakistan) - that for reasons, security and non-security have been considered as critical border areas- rate of social capital seems lower than expected. However, this capital is considered as a key factor of sustainable development of border settlements. Therefore this study has been done with the aim of explaig the threatening factors of security in the framework of social capital approach and investigating its spatial differences in border settlements of Sistan and Baluchistan province. Social capital be included indicators of social trust, participation and solidarity. Threatening factors of security to be included social disorganization, relative deprivation and lack of social control. The method of research is analytical- descriptive and correlation. Due to widespread population, 382 local people and 136 local administrators were selected by Cochrane from Mirjaveh, Saravan and Zahak Township as the sample size. The data processed and analyzed using fuzzy logic (MATLAB) and statistical methods (SPSS). The research findings indicate a relatively high rates of social capital and average of threatening factors of security respectively with the degree (0.628) and (0.593) as well as high reverse correlation between social capital and threatening factors of security (-0.838). Findings also indicate a significant difference, of spatial in terms of geo-political location and the lack of it in terms of the type of settlement (rural and urban). Therefore, the results indicate lack efficient management of border areas in the region and lack of based-opportunity approach to border and border areas that emphasizes livelihood and other aspects of frontiersmen life in relation to security and national and regional development.