توسعه سيستم گواهي بذر سيب‌زميني در ايران و ويروس PVY به‌عنوان مهم‌ترين عامل اختلال در سيستم گواهي

سيب زميني يكي از محصولات مهم كشاورزي در ايران است كه به دليل تكثير رويشي، زوال افزايشي غده ها ناشي از بيماري ها پس از هر نسل مشهود است، لذا توسعه سيستم هاي كنترل و گواهي بذر در راستاي توليد پايدار و كسب حداكثر عملكرد مورد توجه بسياري از كشورهاي توليد كننده سيب زميني از جمله ايران واقع شده است. براي اين منظور غده هاي بذري در سه طبقه پيش پايه از طريق استقرار گياهچه هاي سالم در شرايط كاملاً كنترل شده درون شيشه اي و گلخانه (كه منجر به توليد ميني تيوبر سالم مي شوند) و همچنين در طبقات پايه و گواهي شده از طريق تكثير در مزارع با شرايط تعريف شده و تحت نظارت كامل بازرسين فني توليد مي شوند. غده هاي بذري بر اساس استانداردهاي ملي كه بيش تر تاكيد بر سلامت غده ها دارند، پايش مي شوند و در صورت كسب استانداردهاي لازم مورد گواهي قرار مي گيرند. پايش سلامت، اصالت و خلوص ژنتيكي غده هاي بذري طي دهه اخير در كشور نشان مي دهد مهم ترين عامل محدودكننده و اختلال آفرين در اين فرايند آلودگي به ويروس PVY است. كنترل اين ويروس به دليل انتقال ناپايا، دامنه ميزباني وسيع و پراكنش گسترده بسيار دشوار است. اگرچه ميزان آلودگي با گذشت زمان به دليل استفاده از بذر سالم در كشور روند كاهشي داشته اما همچنان در رﺃس عوامل مهم و مورد توجه اين سيستم به شمار مي رود. مقاله مروري حاضر به معرفي نظام كنترل و كيفي بذر سيب زميني و ويروس PVY به عنوان معضل مهم مزارع تكثير بذر مي پردازد