عنوان مقاله :
تعليم و تربيت و كارآفرين رقابتي: تأملي بر تحول مفهوم «انسان اقتصادي» از مكتب تربيتي ليبراليسم كلاسيك تا نوليبراليسم
عنوان به زبان ديگر :
Education and "Competitive Entrepreneur"; Reflection of Transformation of the "Homo Economicus" from Classical Liberalism to Neoliberalism
پديد آورندگان :
محمدي، حمداله دانشگاه تهران , باقري، خسرو دانشگاه تهران , تلخابي، محمود دانشگاه فرهنگيان , ميرزامحمدي، محمدحسن دانشگاه شاهد تهران
كليدواژه :
نوليبراليسم , انسان اقتصادي , انسان شناسي , تعليم و تربيت
چكيده فارسي :
هدف اصلي اين پژوهش بررسي تحول در مفهوم «انسان اقتصادي» از مكتب تربيتي ليبراليسم كلاسيك تا نوليبراليسم است. براي دستيابي به اين هدف از روش تحليل مفهومي (ارزيابي ساختار مفهوم) بهره گرفته شد. بررسي مفهوم انسان اقتصادي از ليبراليسم تا نوليبراليسم نشان داد گرچه ليبرالهاي كلاسيك مانند آدام اسميت و جان استوارت ميل، ايده انسان اقتصادي را طرح كردند، اما در مكتب اقتصادي نئوكلاسيك و به دنبال آن نوليبراليسم، شاهد ظهور مفهومي نوين از انسان اقتصادي هستيم. اين انسان خودمحور، رقابتي، محاسبه گر و بيشينه ساز سود است و بهعنوان «كارآفرين رقابتي» در پي ارزش آفريني اقتصادي هر چه بيشتر است. درحاليكه متفكران نوليبراليسم مانند گري بكر و جيمز بوكانن مدافع اين تلقي از انسان اقتصادي هستند، فردريك هايك تلقي متفاوت انسانشناختي (انسان قانوني) را مطرح مي كند كه ميتواند جايگزين انسان اقتصادي شود. او بر پايه تكامل فرهنگي و «نظم خودانگيخته»، بر غير يقيني بودن، فضاي نابرابر، رقابت مبهم و نقش سنت بهعنوان هماهنگساز مؤثر فعاليتها تأكيد دارد و انسان بهعنوان عامل عقلاني را در نظريه انسان اقتصادي نئوكلاسيك را مورد نقد قرار ميدهد. امروزه نوليبراليسم بهعنوان «ذهنيت حكومتي» مبتني بر مباني انسانشناختي خاص (تركيب برخي عقايد هايك با انسان اقتصادي) در نهادهاي تربيتي روي به سياستهاي ايجابي و كنترل گر نهاده است.
چكيده لاتين :
The main purpose of this research is to examine the evolution of the concept of "Homo Economicus" from the Classical Liberalism to Neoliberalism. In order to achieve this goal, conceptual analysis method (conceptual structure assessment) has been used. The study of the homo economicus from Liberalism to Neoliberalism indicates that although Classical Liberals, such as Adam Smith and John Stuart Mill, have been proposing the idea of an economic man, but in the Neoclassic economic school and, consequently, Neoliberalism, we are witnessing the emergence of a new conception of homo economicus as self-interested, rational, utility maximizer, and "competitive entrepreneur". While Neoliberals such as Gary Becker and James Buchanan advocate this notion of homo economicus, Friedrich Hayek proposes a different anthropological viewpoint that in some cases it is against the homo economicus. Hayek using theoretical foundation of cultural evolution and "spontaneous order", emphasizes on uncertainty, unequal and vague competition, and tradition as an efficient coordinator, and criticizes the human as rational agent in the Neoclassic economics. Neoliberalism, as a new "governmentality" based on the anthropological foundations (the combination of some Hayek's ideas with the homo economicus), has put into positive and controlling policies in educational institutions.
عنوان نشريه :
پژوهش نامه مباني تعليم و تربيت
عنوان نشريه :
پژوهش نامه مباني تعليم و تربيت