تاثير فاكتورهاي اقليمي بر نرخ تجزيه و ناپديد شدن گروه هاي سرگين، مطالعه موردي: گوزن زرد ايراني در پناهگاه حيات وحش دشت ناز

The influence of climatic factors on decomposition and disappearance of pellet-groups: case study of Persian fallow deer in Dasht-e-Naz Wildlife Refuge

روش شمارش محصول سرپاي گروههاي سرگين يكي از روشهاي مهم برآورد اندازه جمعيت گونه‌هاي مختلف گوزن در زيستگاههاي جنگلي است. آگاهي از نرخ ناپديد شدن گروههاي سرگين يكي از ملزومات اين روش براي تبديل تراكم گروههاي سرگين به تراكم حيوان است. نرخ ناپديد شدن گروههاي سرگين در شرايط محيطي مختلف متفاوت است و مي‌تواند درستي برآورد فراواني را تحت تاثير قرار دهد. در اين پژوهش نرخ تجزيه و ناپديد شدن گروه‌هاي سرگين گوزن زرد ايراني در يك دوره 12 ماهه در پناهگاه حيات وحش دشت ناز بررسي شد. نشانه‌گذاري و پايش گروه‌هاي سرگين در ترانسكت‌هاي نواري انجام شد. ميانگين مدت زمان تجزيه و ناپديد شدن گروه‌هاي سرگين به ترتيب SE 59/5 ± 84/94 و SE 71/2 ± 79/45 روز برآورد ‌شد. نرخ تجزيه و ناپديد شدن گروه‌هاي سرگين تفاوت معني داري را بين ماه‌هاي مختلف سال نشان داد. مدت زمان تجزيه گروههاي سرگين در ماه‌هاي شهريور، مهر و آبان طولاني‌تر و در ارديبشهت و فروردين كوتاه‌تر از ساير ماه‌ها بود. نرخ تجزيه همبستگي معني‌داري با ميانگين تبخير روزانه، دماي روزانه، و سرعت باد نشان داد. ميزان تجمع و تجزيه گروه‌هاي سرگين از هفتادمين روز تا صد و چهلمين روز و از دويست و هفتادمين روز تا سيصد و دهمين روز برابر بود كه بيانگر حالت پايدار گروههاي سرگين روي زمين در اين دو دوره بود.

Faecal standing crop pellet group counts have been widely used in forested habitats to estimate deer population size. To convert pellet group density to deer density, Knowledge of disappearance rate of pellet groups is necessary. The disappearance rate of pellet groups may be different in different environments and can affect the accuracy of abundance estimation. We estimated decomposition and disappearance rate of Persian fallow deer (Dama mesopotamica) pellet groups in Dasht-e-Naz wildlife refuge, northern Iran, over a 12-month period. Labeling and monitoring pellet groups for decay was conducted at strip transects. Mean time ± SD to pellet group decomposition and pellet group disappearance were 94.84 ± 5.59 SE and 45.79 ± 2.71 days, respectively. Pellet groups persisted longest in summer and shortest in spring. The time to pellet group decomposition was significantly correlated with daily evaporation, mean daily air temperature and mean wind speed. The deposition of pellet groups became equal to their decay from 70-140th days and from 270-310th days since the start of the experiment suggesting a steady state system of the dung on the ground.