كليدواژه :
ظرفيت هاي اقتصادي , متنوع سازي اقتصادي , توسعۀ منطقه اي , الگوي پيشنهادي , استان گيلان
چكيده فارسي :
متنوعسازي فعاليت‌هاي اقتصادي به‌عنوان استراتژي بنيادي موجب ايجاد اشتغال، تثبيت جمعيت، بهره‌برداري بهينه از منابع طبيعي تجديدشونده، ورود فعال اقتصاد روستايي در اقتصاد ملي و بين‌المللي، افزايش توليد و انباشت پس‌انداز، افزايش خودآگاهي، شخصيت و هويت فردي و ملي و... در روستاها مي‌شود؛ در كشورهاي پيشرفته و در‌حال توسعه و از سوي سازمان‌هاي بين‌المللي مورد تأكيد و توجه قرار گرفته است؛از‌اين‌رو شناسايي توانمندي‌‌ها، ظرفيت‌‌ها و قابليت‌‌هاي مناطق روستايي مختلف و زمينه‌‌يابي فعاليت متناسب با آن منطقه/ روستا به‌منظور اولويت‌‌بندي و ارائۀ الگوي مطلوب متنوعسازي فعاليت‌هاي اقتصادي آن ضروري است كه هدف اساسي تحقيق حاضر نيز به‌شمار مي‌‌رود. بدين‌منظور، پژوهش حاضر با روش توصيفي-تحليلي به شناسايي قابليت‌‌ها و ظرفيت‌‌هاي مناطق روستايي در سطح شهرستان‌‌هاي استان گيلان در زمينۀ انواع فعاليت‌هاي كشاورزي و صنايع تبديلي و تكميلي مناطق روستايي پرداخته است. اطلاعات موردنياز درجهت توصيف و تحليل وضعيت، از داده‌‌هاي ثبتي و رسمي همچون سرشماري عمومي كشاورزي 1393، سالنامۀ آماري استان گيلان سال 1393، داده‌‌هاي ثبتي سازمان جهاد كشاورزي استان گيلان و... به‌دست آمده است. سپس با استفاده از مدل‌‌هاي مختلف همچون تكنيك ضريب مكاني، شاخص تخصصي و تكنيك پيوستگي مكاني، ضمن تجزيه و تحليل، ظرفيتي كه بالاترين مزيت را در يك شهرستان نسبت‌به ساير شهرستان‌‌ها داراست، براي آن شهرستان معرفي كرده و درنهايت، الگوي پيشنهادي برمبناي خوشه‌‌هاي فعاليت (خوشۀ صنايع تبديلي و تكميلي، خوشۀ صنايع دستي، خوشۀ فعاليت گردشگري، خوشۀ تنوع‌‌بخشي فعاليت زراعي، خوشۀ تنوع‌‌بخشي فعاليت باغي) در سطح منطقه‌‌اي/ شهرستان ارائه شده است. به‌طوركلي نتايج به‌دست آمده حاكي از آن است كه استان گيلان به‌لحاظ تمركز و تنوع صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي در حد متوسطي قرار دارد. شاخص تخصصي براي شهرستان‌‌هاي بندرانزلي و سياهكل، املش و تالش به‌ترتيب 33/85، 42/2، 42/5، 49/52 نشانگر برخورداري از تنوع فعاليت‌هاي صنعتي روستايي در اين شهرستان‌‌هاست. همچنين نتايج حاصل از مقدار Laمحاسبه‌شده نيز بيانگر آن است كه بين سطح زيركشت محصولات زراعي و تعداد صنايع تبديلي و تكميلي وابسته به آن در مناطق روستايي استان گيلان، پيوستگي بسيار بالايي (La= 84.45) وجود دارد. اين پيوستگي در ارتباط با سطح زيركشت محصولات باغي و تعداد صنايع تبديلي و تكميلي وابسته به آن برابر با (La= 60.62) و نيز بين تعداد انواع دام‌‌ها و تعداد صنايع تبديلي و تكميلي وابسته به آن در مناطق روستايي استان گيلان در سطح متوسط و معادل (La= 57.39) است.
چكيده لاتين :
The diversification of economic activities as a fundamental strategy generates employment, population stabilization, optimal utilization of renewable natural resources, the active entry of rural economy into national and international economies, increasing production and savings, increasing self-awareness, personality and individual and national identities and ... In Villages; so it has been emphasized by international organizations in developed and developing countries.; thus, identifying the capabilities, and capacities of different rural areas and providing appropriate activity to that area / village in order to prioritize and promote The desirable model of diversification of its economic activities is essential for the purpose of this study. To this end, the present study is conducted using a descriptive-analytical method to identify the capabilities and capacities of rural areas in the cities of Guilan province regarding the types of agricultural activities and conversion and complementary industries in rural areas. Required information in order to describe and analyze the situation has been obtained from official and registered data such as General Agricultural Census 2014, Statistical Yearbook of Guilan Province, 2014, data of the Jihad Agricultural Organization of Guilan Province and .... Then by using different models such as spatial coefficient, specialized index and spatial continuity technique, the capacity that has the highest advantage in a city relative to other cities is introduced for that city, and finally, the proposed model based on the clusters of activity ( The conversion and complementary industries, the cluster of handicrafts, the cluster of tourism activities, the cluster of agronomy diversification, the diversifying cluster of garden activities (at the regional / city level) is presented. In general, the results indicate that the province of Gilan is moderate due to the concentration and diversity of agricultural conversion and supplementary agriculture. The specialized index for the cities of Bandar Anzali and Siahkal, Amlash and Talesh respectively was 33.85, 42.2, 42.5, 49.52, , indicating the diversity of rural industrial activities in these cities. Also, the results of calculated La value also indicate that there is a high correlation (La = 84.45) between the crop area and the number of conversion and complementary industries in the rural areas of Guilan province. This association in relation to the area of horticultural products and the number of related and complementary processing industries is equal to (La = 60.62), as well as between the number of livestock and the number of related and complementary industries in the rural areas of Guilan province at an average and equivalent level (La = 57.39).
