مقايسه مبكيات و مجالس‌سبعه با توجه به ساختار مجلس‌گويي

Comparison of suites and parcels with respect to the structure of the Majles

در اين مقاله، ويژگيهاي مجلس‌گويي با توجه به چهارچوبي كه در دو كتاب آيين سخنوري محمدعلي فروغي و خطابۀ ارسطو براي اين نوع توصيف شده، تفكيك شده است و هريك از روشهاي مورد استفادۀ خطيب، چه ترغيبي چه اقناعي، ذيل مراحل سه‌گانۀ ساخت خطابه _معني‌آفريني، سخن‌پيوندي، سخن‌پردازي_ در دو متن مبكيات و مجالس ‌سبعه بررسي مي‌شود. از رهگذر اين بررسي اولاً ويژگيهاي دقيق سبكي متن مبكيات به عنوان متن مجلس‌گويي به دست مي‌آيد كه تاكنون از اين ديد بررسي نشده است و برخي وجوه شباهت و تفاوت اين متن با مجالس سبعه به عنوان نمونه‌اي جامع و برجسته از اين نوع متون، آشكار مي‌گردد. تمثيل و تأويل در مبكيات جايگاهي ندارد و عنصر تداعي به قوت مجالس سبعه نيست. ثانياً آشكار خواهد شد كه با توجه به متن مبكيات، آيا در ميان عناصر سبكي پيش‌گفته، عنصري از ويژگيهاي سبكي متون مجلس‌گويي از قلم افتاده است يا خير. در بخشي از اين جستار، شورانگيزي به عنوان عنصري اساسي در متون خطابي، بررسي شده است. مؤلف مبكيات در قياس با مولانا از شورانگيزي بيشتر بهره برده است. هر چه جزئيات بيشتري از تفاوتهاي متون همانند آشكار شود، رده‌بندي گونه‌ها با جزئيات و دقت بيشتري صورت مي‌گيرد. با توجه به نتايج اين تحقيق نمي‌توان مبكيات را در شاخۀ مجلس‌گويي عارفانه در كنار متوني نظير مجالس سبعه در نظر گرفت.

Reviews which have been ever done on the texts remained from oratory have shown that there are common features in such texts. Despite common features and structures, there are always some indications in literature which reveal differences in persons’ individual style. In the present research, features of oratory have been distinguished according to the framework described in books of Principles of Speech by Mohammad Ali Forooghi and Aristotle Sermons. Each of methods used by the orator, either hortative or persuasive is investigated under three stages of speech production – meaning creation, hybrid speech, oratory – in the contexts of Seven Sermons (Majales-e Sabe) and Mobkiat in order to reveal some similarities and differences in individual style of two authors. The present study aimed at extracting the individual features style in tow survived texts from oration with help of analyzing and comparison of known features of the literary kind. The more of details that are revealed from the differences between texts the more kinds classification with more detail and accuracy will be implemented.