نشانه‌هاي عرفان ايراني - اسلامي در آثار سه عارف آندلسي: ابن عربي، ابن عبّاد رُندي و سن خوان دلا كروز

The Signs of Persian- Islamic Mysticism in Three Andalusian Sufis' Works: Ibn Arabi, Ibn Abbad of Ronda & San Juan de la Cruz

اين مقاله برآن است تا طبق رويكرد پژوهشي تاريخي تحليلي و نيز روش شناسي عرفان تطبيقي، به اين مساله پاسخ دهد كه آيا تاليفات عارفان ايراني، به ويژه آنها كه به زبان فارسي نوشته شده اند، نزد صوفيان آندلس، اثرگذار بوده است يا خير. نتايج به دست آمده نشان مي دهد عرفاي مسلمان آندلس مانند ابن مَسَرِّه، ابن عربي و ابن عبّاد رُندي با تاثيرپذيري از انديشه ها و كتابهاي انديشمندان شرق جهان اسلام، به ويژه عارفان ايراني، به پيشرفت اين جريان فكري در آندلس كمك كردند و تاليفات آنان در كنار كتابهاي نويسندگان ايراني كه به آندلس مي رسيد، باعث شد عرفان و تصوف، به قدري در اسپانياي قرون وسطي ريشه بدواند كه تسلط دوبارۀ مسيحيان و اخراج مسلمانان از آن سرزمين نيز نتواند باعث از بين رفتنش شود. سن خوان دلا كروز، معروفترين شاعر و عارف مسيحي اسپانيا، سروده هايي دارد كه در درون مايه ، تصاوير و كاربرد اصطلاحات تخصصي با آثار عارفان ايراني، اشتراكاتي چشمگير دارد. از آنجا كه محيط جغرافيايي و دورۀ تاريخي زندگي سن خوان، مويّد ارتباط او با مسلمانان و دسترسي به كتب عرفان اسلامي است، بايد گفت كه اشتراكات ياد شده، فراتر از توارد محتمل بين شاعران است و از بهره مندي وي از ميراث فكري عرفاي مسلمان ايراني حكايت دارد.

Islamic mysticism developed in Persia, had reached Al-Andalus as an important cultural element, after the dominance of earlier centuries. This article wants to answer the question that if Iranian Sufis' works, especially the Persian ones, has been any impacts on Andalusian Mysticism, based on historical and comparative researching. The results show that great Andalucian Sufis such as Ibn- Massarra, Ibn- Arabi and Ibn- Abbad of Ronda aimed this school to grow up by taking effect from the eastern Sufis' – especially Iranians' – thoughts and books. Their works had a great impact on medieval-age Spain, so that even "La Reconquista" could not eliminate Islamic-Iranian mysticism from the Spanish culture. The famous Spanish priest, San Juan de la Cruz, in his poems shows an obvious tendency to Persian mystical works. Common images and themes between Iranian Sufis and San Juan may lead one to find a historical relation among them.