تحليل همديد الگوي جوي فراگيرترين روز سرد ايران طي سال هاي 1339 تا 1388

Synoptic analysis of atmospheric pattern of the most pervasive cold day in Iran from 1339 to 1388

روزهاي سرد فراگير يكي از رخداد‌‌هاي ناهنجار اقليمي هستند كه تاثيرات زيادي بر محيط زيست و فعاليت‌هاي انساني دارند. اين رويداد‌ها در نتيجه‌ي شكل‌گيري الگوهاي جوي پيچيده‌اي ايجاد مي‌شوند. شناخت نحوه‌ي برهمكنش سامانه‌هاي جوي در اين الگوها مي‌تواند در پيش‌بيني شرايط مشابه و كاهش خسارات احتمالي مفيد باشد. بر اين اساس در پژوهش حاضر تلاش شد با استفاده از داده‌هاي ميان‌يابي شده‌ي دماي كمينه در سطح كشور و همچنين داده‌هاي جوي طي سال‌هاي 1339 تا 1388، شرايط دماي سطح زمين و شرايط همديد و پويشي ترازهاي مختلف جو در روز 1342/11/1به عنوان فراگيرترين روز سرد در پهنه‌ي ايران مورد تحليل قرار گيرد. در اين روز 4/98 درصد از پهنه‌ي كشور تحت تاثير سرما قرار داشته است. نتايج تحليل همديد و پويشي سامانه‌هاي جوي مولد سرماي اين روز نشان داد كه ايجاد يك سامانه‌ي بندالي در غرب و مركز اروپا و استقرار يك سامانه‌ي كم ارتفاع در شمال روسيه و حركات متضاد اين دو سامانه نسبت به يكديگر موجب ريزش هواي سرد جنب قطبي از نواحي شمالي اسكانديناوي به سمت ايران شده است. همچنين مشخص شد عامل ارتفاع در تشديد سرماي اين روز در سطح كشور نقش مهمي ايفا نموده است.

Pervasive cold days are one of the abnormal continental events that have a lot of effects on environment and human activity. These events are created as a result of formation of complex atmospheric patterns. In these patterns, knowledge of how these atmospheric systems interact can be very useful in prediction of the similar conditions and reduction the contingency damages. On this basis in this present research, it has been tried to analyze the earth's temperature conditions and dynamic and synoptic conditions of different levels of atmosphere on 21 January 1964 as pervasive cold day in Iran by using data from minimum temperature gained in different parts of the country and also the atmospheric data from 1960 to 2010. In this day 98.4 % of the area has been affected by the cold. The results of synoptic and dynamic analysis of atmospheric systems that creating the cold of this day showed that created a blocking system in west and center of Europe and establishment a low height system in north of Russia and the opposite movements of these two systems to each other has caused that cold polar air from northern Scandinavia have moved to Iran. It has also been recognized that height factor has performed an important role in cold extremity in this day across the country.