ارزيابي حوضه هاي آبخيز استان كردستان از منظر تكتونيك فعال با رويكرد كمي- مقايسه اي مبتني بر تحليل شبكه زهكشي

Watersheds assessment of Kurdistan Province From the perspective of active tectonics with a quantitative- comparative approach based on analysis of drainage network

اين پژوهش با توجه به اهميت و جايگاه مطالعات تكتونيك- ژئومورفولوژي، به ارزيابي و طبقه بندي تكتونيك فعال حوضه هاي آبخيز استان كردستان با نگرش كمي- مقايسه اي بر مبناي پارامترهاي شاخص شبكه زهكشي مي پردازد. روش پژوهش شامل برآورد كمي پارامترهاي شاخص شبكه زهكشي مرتبط با تكتونيك و به‌كارگيري روش تحليل خوشه اي سلسله مراتبي است. يافته هاي تحقيق نشان داد كه حوضه هاي مورد مطالعه از لحاظ تكتونيك فعال در دو خوشه متفاوت قرار مي گيرند. مقايسه نسبي بين اين خوشه ها نشان مي دهد كه حوضه هاي واقع در خوشه اول از فعاليت تكتونيكي بيشتر با دامنه هاي متفاوت تر بيشتر برخوردارند. در همين ارتباط حوضه هاي خوشه دوم داراي فعاليت تكتونيكي كمتر، متجانس تر و با آستانه تشكيل خوشه سريع تر مشخص شدند. با توجه به نتايج چنين استنباط مي شود وضعيت حوضه هاي خوشه اول با بار فعاليت تكتونيكي بالاتر، ناشي از پراكنش مكاني بيشتر آن‌ها و به تبع آن تأثيرپذيري از كانون هاي تكتونيكي متفاوت به ويژه گسل هاي فعال باشد. وضعيت موجود حوضه هاي خوشه دوم نيز در ارتباط با وضعيت قرارگيري مكاني همگن تر آن‌ها منطبق بر نواحي مركزي محدوده مطالعاتي و فعاليت آرام تر زون سنندج- سيرجان قابل تفسير است.

The study, according to the importance of tectonic – geomorphology studies, deals with the assessment and classification of active tectonic of watershed in Kurdistan province with a comparative – quantitative approach based on the parameters of drainage network. The study includes quantitative estimation of parameters associated with tectonic drainage network and the use of hierarchical cluster analysis.The research findings showed that the studied basins are classified, tectonically active, in two different clusters. Relative comparison between the clusters show that the basins located on the first cluster have more tectonic activity with more different slopes.In this regard, the second cluster basins have less tectonic activity, more homogeneous and forming faster-cluster threshold.According to the results, it seems that the situation of the first cluster basins, with the higher tectonic activity, are due to their spatial distribution and, consequently,their impressionable of different tectonic focus particularly active faults. Also, the situation of the second cluster basins is interpreted with respect to their more homogeneous spatial position corresponding to the central region of the study area and slower activity of Sanandaj – Sirjan zone.