واردات قاچاق در ايران: برآورد شاخص، بررسي علل و آثار

Iran’s Illegal Imports: Estimation of the Size and Analysis of Causes and Consequences

قاچاق كالا بخشي از اقتصاد غير رسمي است كه تأثير ات منفي زيادي بر اقتصاد و درآمدهاي دولت دارد. اين مطالعه با استفاده از تحليل E-MIMIC سعي در برآورد شاخص و بررسي علل و آثار رشد قاچاق در ايران دارد. به منظور رديابي قاچاق، به اختلاف گزارش واردات ايران و صادرات ديگر كشورها توجه شده است. بر اساس نتايج به دست آمده، تحريم ها، دخالت هاي ارزي و نرخ ارز حقيقي، از مهمترين عوامل تأثيرگذار بوده اند. شاخص برآورد شده نيز نشان مي دهد كه قاچاق در دوران جنگ و سال هاي پس از آن، كم و محدود بوده و علت عمده آن نيز اعطاي يارانه هاي بزرگ دولتي به واردات رسمي در قالب ارز ارزان قيمت بوده، كه حتي موجب گزارش بيش از حد واردات در برخي سال ها شده است. در سال هاي 1380 به بعد، به دنبال يكسان سازي نرخ ارز و از ميان رفتن اين يارانه ارزي، اندازه حقيقي قاچاق به طور متوسط سالانه 9/5 درصد افزايش يافت كه البته چون اين رشد كمتر از رشد واردات رسمي بوده، اندازه نسبي قاچاق روند نزولي دارد. در اين ميان، تأثير گذارترين عامل وقوع تحريم ها در سال 1390 و تداوم آنها در سال هاي بعد است كه موجب جهش قاچاق از 24 درصد در سال 1389 به بيش از 60 درصد واردات رسمي در سال 1390 و 75 درصد در سال 1393 شده است.

Smuggling is a part of informal economy with numerous negative effects on economy and government revenues. Using E-MIMIC method, this study tries to estimate an index of smuggling to Iran and to examine the causes and consequences of its growth. In order to trace the smuggling of imported goods, we consider the difference between imports and exports to Iran. The results show that sanctions, government intervention in exchange rate market, and real exchange rate are the most influential factors in smuggling. The estimated index shows that smuggling was low during the war and early post-war years due to great subsidies granted by the government to formal importers in the form of low exchange rates. Allocation of subsidized foreign currencies to importers resulted in low under-invoice or even over-invoice of imports in some years. However, over the 2000s, after unification of exchange rates and elimination of the foreign currency’ subsidy, the real size of smuggling increased 9.55% per annum, on average. In addition, the relative size of smuggling decreased due to higher growth rate in formal imports. The effect of sanctions was extremely significant. As a result of sanctions, smuggling increased from 24 percent of formal imports in 2010 to 60 percent in 2011 and 75 percent in 2014.