خوانش واسوخت گرايانه غزليات سنايي همراه با مقايسه آنها با غزليات طرز واسوخت

A Comparative Study of Sanai’s Sonnets through the Poetic Principles of Vasukht Style of Poetry

واسوخت سرايي در اصطلاح به اشعاري ساده و فارغ از پيچيدگي هاي حاصل از آرايه هاي ادبي معنوي اطلاق مي شود كه روي گرداني از معشوق درونمايه اصلي آنها را تشكيل مي دهد. مقاله حاضر با بررسي توصيفي- تحليلي غزليات سنايي با پاسخ دادن به اين سوالات كه آيا سنايي در غزليات خويش به واسوخت سرايي گرايش داشته يا نه و در صورت اثبات اين موضوع، واسوخت هاي او چقدر با موازين طرز مشهور واسوخت مطابقت دارد؟ تبيين مي كند سنايي در قرن ششم بدون به كارگيري اصطلاح واسوخت در بسياري از ابيات خود به طورضمني و آشكارواسوخت سرايي كرده است؛ در اين راستا نگارنده با ذكر شواهد متعددي از غزليات وي ثابت مي كند سنايي از يك سو به دليل سرخوردگي از معشوق زميني و از سوي ديگر به سبب دستيابي به عشق متعالي و ابداع قلندرانه سرايي به اعراض از معشوق و سرودن «واسوخت هاي تمام عيار» كه از نظر ساختار و محتوا كاملا با موازين طرز واسوخت مطابقت دارند، روي آورده است.

The Vasukht style of poetry includes literarily simple and plain poems in which the return of the beloved is the main motif. The research questions of the present studies are: In his sonnets, has Sanai been influenced by the poetic principles of Vasukht style of poetry? If the answer of the first question is proved to be affirmative, to what extent, have his sonnets abided by these poetic principles? The study believes that as a poet of the 12th century CE, Sanai has been heavily influenced by Vasukht style of poetry. Through its descriptive-analytical framework, the study proves that in various sonnets, Sanai was influenced by Vasukht style of poetry; the simple poetic style which shows both the loss of the earthly beloved and promotes the achievement of the transcendental love/beloved through Qalandariyya mystic lifestyle. Through such chiasmastic and structural relation between the loss of the earthly beloved and the achievement of the transcendental love/beloved, the Vasukht poetic motif is materialized in Sanai’s sonnets.